Mavzu: Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi

Agar jism bir jinsli bo’lsa,og’irlik markazi uning qanday

• Agar jism bir jinsli bo’lsa,og’irlik markazi uning qanday
• materialdan tashkil topganiga bog’liq bo’lmay, faqat geomet
• rik shakliga bog’liq bo’ladi.Og’irligi P ga teng bo’lgan jism
• V hajmga ega bo’lsin. Jismni n bo’lakchalarga bo’lib, og’ir
• ligi ga teng, hajmi bilan belgilasak,
• Hajmga ega bo’lgan bir jinsli jismning og’irlik markazi koor
• gdinatalari:
• - butunjism vajmini ifodalaydi.

Sirt og’irlik markazining koordinatalari:

• Sirt og’irlik markazining koordinatalari:
• Chiziqning og’irlik markazining koordinatalari:
• - butun chiziq uzunligi.

Simmetriya usuli.

• Agar jism simmetriya tekisligiga ega bo’lsa, jismning og’irlik markazi simmetriya tekisligida yotadi. Simmetriya te
• kisligi orqali Oxy tekisli
• gini o’tkazamiz. U hol
• da hajmi ga teng
• jismning har bir
• zarrachasiga
• zarrachasi mos keladi.

Jismni bo’laklarga ajratish usuli

• Agar jismni og’irlik markazlari ma’lum bo’lgan bir necha qismlarga ajratish mumkinbo’lsa, u holda bunday jismning
• og’irlik markazi yuqori
• da keltirilgan formu
• lalar yordamida topila
• di.

Manfiy yuza (hajm) usuli.

• Agar jismning biror qismi qirqib tashlangan bo’lsa, bunday teshik jismning og’irlik markazi manfiy yuzani (hajmni) qo’shish usuli bilan aniqlanadi. Bu usulning mo
• hiyati shudan iboratki, jismni qir
• qilmagan butun jism va qirqilgan
• jismdan iborat deb qaraladi; qir
• qilgan bo’lak yuzasi shartli ra
• vishda manfiyishora bilan olina
• di.

Nazorat savollari:

• 1. Ishqalanish deb nimaga aytiladi?
• 2. Sirpanishdagi ishqalanishga ta’rif bering.
• 3. Dumalashdagi ishqalanishga ta’rif bering
• 4. Kulon xulosalarini ayting.
• 5. Ishqalanish burchagi nima?
• 6. Ishqalanish konusi deganda nima tushunasiz?
• 7. Dumalashdagi ishqalanish momenti deb nimaga aytiladi?
• 8. Dumalashdagi ishqalanish koeffisiyenti nimaga bog’liq?
• 9. Statik va dinamik ishqalanish kuchi deb nimaga aytiladi?