- Tadbirkorlar mulkiy munosabatning sub`ekti, ya`ni ishtirokchisi bo`ladilar. Ular mulk qilib o`zlashtiradigan narsalar er, bino, inshoat, asbob-uskunalar, mashina-mexanizmlar, yaratilgan tovarlar, ilmiy g`oyalar, loyihalar, tovar belgilari va boshqalardan iborat. Bular mulkiy munosabatlarning ob`ektidir.
- Mulkning uch bosqichi bor:
- a) egalik qilish;
- b) foydalanish (ishlatish);
- v) tasarruf etish.
- Ularning yaxlitligi mulkchilikni yaratadi. Tadbirkorlarning mulkiy maqomi ikki yoqlama bo`lib, birinchidan, ular o`z mulkiga tayanib ish yuritadilar, ya`ni moddiy resurslar va yaratilgan tovarlar ularning o`ziniki. Ikkinchidan, ular o`zgalar mulkini ijaraga olib ham faoliyat yuritadilar, bunda mulkka vaqtinchalik egalik qiladilar va mulkdan foydalanadilar, ammo uni tasarruf etib xo’jayinlik qila olmaydilar.
Xususiy mulkka qarab xususiy tadbirkorlik mavjud bo`ladi. Xususiy mulkiing o`zi ikki ko`rinishga ega: - Xususiy mulkka qarab xususiy tadbirkorlik mavjud bo`ladi. Xususiy mulkiing o`zi ikki ko`rinishga ega:
- 1. Yakka xususiy mulk—bu yakka shaxsnnng mulki, shu mulkka: asoslangan korxona yakka shaxsga tegishli korxona hisoblanadi. Ayrim mulkdorga qarashli, lekin ishchilarni yollab ishlatadigan yoki mulkdorning shaxsan o`ziva oila a`zolari ishlaydigan korxonalar ham bo`ladi.
- 2. Guruhiy - korporativ xususiy mulk — bu ma`lum maqsadni ko`zlab o`zarobirlashgan mulk sohiblarining xususiy mulki Bu mulkni har bir sohibalohida emas, balki birgalikda o`zlashtiradi. Uning namunasi korporatsiyalarbo`lib, ular amalda hissadorlar jamiyati shaklida faoliyat ko`rsatadi. Tadbirkorlik ishi korporatsiya doirasida amalga oshadi.
1.4. Biznes loyiha - Biznes loyiha – muayyan biznes g‘oyani amalga oshirish bilan bog‘liq barcha tadbirlar bayon etilgan hamda samaradorligi asoslangan hujjat. Biznes loyiha u yoki bu loyihaga mablag‘ sarflashning maqsadga muvofqligini aniqlab beradi.
- Biznes-reja muayyan g‘oyani yoki biznes bo‘yicha tadbirni amalga oshirish uchun pul va boshqa resurslarni jalb etishning maqsadga muvofqligini asoslashda foydalaniladi. Biroq tadbirkorlik faoliyatida uning barcha jihatlarini rejalashtirish muhim o‘rin tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
