Mavzu bo'yicha sertifikatlash ishi: "metal qo'plamalarni kimyoviy usul bilan qo'llash" XXX yo'nalishi bo'yicha bakalavr darajasi uchun

Tuzilishi. Nikeldagi fosforning qattiq eritmasi fazasidan tashqari (olti burchakli yaqin qadoqlash) Ni ₃ P tarkibidagi bir qator kimyoviy birikmalar mavjudligi aniqlandi. Ni ₅ P ₂ va Ni ₂ P. _ Kimyoviy qaytarilgan nikel amorf tuzilishga ega. Qizdirilganda amorf cho'kma kristall holatga o'tadi. Shunday qilib, vakuumda 300 ° C dan yuqori haroratlarda isitish jarayonida dastlabki struktura Ni ₃ P fazasi va fosforning b- Ni bilan qattiq eritmasi (interstitsial) fazasidan iborat ikki fazali tuzilishga aylanadi. yuz markazlashtirilgan kubik panjara (FCC). Isitish harorati oshishi bilan qattiq eritmaning parchalanishi tufayli Ni ₃ P fazasining miqdori ortadi. b - Ni eritmasining parchalanishi va Ni ₃ P hosil bo'lishi jarayoni qaytmasdir [31-36].
Dastlabki holatda qoplamaning qatlamlanishi kuzatiladi. Qatlamlanishning tabiati haqidagi savol cho'kindi qatlamining qalinligi bo'ylab fosfor kontsentratsiyasining o'zgarishi bilan izohlanadi.
Ni ₃ P kimyoviy birikmasining zarralari koagulyatsiyalanadi va yanada ajralib turadi. 700°C va undan yuqori haroratgacha qizdirilgandan so'ng cho'kindilardagi qatlamlanish yo'qoladi va Ni ₃ P zarrachalarining hajmi yanada ortadi [35].
Ni - P-qoplamalarning yuqori haroratlarda uzoq muddatli ishlashi vaqtida konning kesimi bo'ylab turli zonalarning shakllanishi kuzatiladi: yuqori, o'rta va pastki, asosiy metallga ulashgan. Shunday qilib, 600 ° S haroratda 500-3000 soat davomida ta'sir qilgandan so'ng, yuqori zonada ortiqcha faza zarralarining koagulyatsiyasi va ularning sonining kamayishi kuzatiladi, o'rta zonada Ni ₃ P ning mayda zarralari topiladi. . Qattiq eritmadan va Ni ₃ P fazasidan ortiqcha fosforning parchalanishi va bir vaqtning o'zida chiqarilishi natijasida ko'proq fosforga boy Ni ₂ P ₅ fazasi hosil bo'lishi mumkin , bu o'rta zonada ham mavjud.
Qoplamaning asosiy metall bilan yopishish kuchi. Nikel-fosfor qoplamining yotqizilgandan so'ng darhol substratga yopishish kuchi nisbatan past. Qoplamaning yopishqoqligi nafaqat sirtni tayyorlash, balki eritmaning o'zi ham ta'sir qiladi. Ishqoriy eritmaning qoplamalari kislotali eritmadan ko'ra asosga mustahkamroq bog'langan. Biroq, optimal sharoitlarda ham, kimyoviy nikel bilan qoplangan qismlar ish paytida kuch yukini boshdan kechirmasligi kerak [36, 37].
Nikel bilan qoplangan qismlarga issiqlik bilan ishlov berish, o'tish davri diffuziya qatlamining shakllanishi bilan nikel va fosforning asosiy metallga tarqalishi tufayli qoplamaning asosga yopishishini kuchaytiradi. Maksimal yopishish kuchi qoplamani 400-500 ° S haroratda 1 soat davomida isitish orqali erishiladi.
Asosiy materialning tabiati uning qoplamaga yopishish kuchiga ma'lum ta'sir ko'rsatadi. Xuddi shu issiqlik bilan ishlov berish sharoitida, qotishma po'lat namunalarida yopishqoqlik uglerodli po'lat namunalariga qaraganda bir oz pastroqdir. Alyuminiy va mis qotishmalari bilan nikel-fosfor qoplamining qoniqarli mustahkamligi 350 °C haroratda minimal ushlab turish muddati ~ 30 minut bo'lgan issiqlik bilan ishlov berish orqali ta'minlanadi.
Porozlik. Katodik qoplamalarning himoya xususiyatlarini aniqlaydigan asosiy xususiyat ularning g'ovakliligidir. Ni -P qoplamalari ko'plab muhandislik materiallariga (masalan, po'lat, alyuminiy qotishmalari va boshqalar) nisbatan katodli bo'lganligi sababli , tadqiqotchilar kimyoviy yotqizilgan nikel qoplamalarining g'ovakliligiga katta e'tibor berishadi. Kimyoviy Ni -P qoplamalari bir xil qalinlikdagi qoplamalarga qaraganda kamroq gözenekli bo'lishi aniqlangan , ammo elektrokimyoviy usul bilan olingan. Turli qalinlikdagi nikel qoplamalarining g'ovakligini aniqlashda [2] kimyoviy jihatdan qisqartirilgan qalinligi 8-10 mm bo'lgan nikel qoplamalarining g'ovakligi 20 mkm qalinlikdagi elektrolitik qatlamlarga to'g'ri kelishi aniqlandi.