Mavzu: bozor hokimyati sharoitida narx belgilash tamoyillyari I. Kirish II. Asosiy qism

NARX SIYOSATINING MAQSADLARI
Narxlash jarayonida tadbirkor, birinchi navbatda, o'z mahsulotini sotish orqali qanday maqsadlarga erishmoqchi ekanligini aniqlashi kerak. Ko'pincha hokimyatning bir nechta strategik maqsadlari borligi va ularga qisqa yoki uzoq muddatda erishish mumkinligi ma'lum bo'ladi. Real narx siyosati yordamidailoji boricha ko'proq maqsadlarning maqbul nisbatini aniqlash va aniqlash ko'nikmalarini rivojlantirish kerak. Maqsadlarni shakllantirishda narxlar odatda tadbirkorlik faoliyatining strategik maqsadlariga yo'naltirilgan. Eng keng tarqalgan maqsadlar.
1)hokimyatning omon qolishi. Ushbu maqsadni qisqa muddatli deb hisoblash mumkin. Raqobat bozori sharoitida kompaniya ko'pincha ombordagi mahsulot zaxiralarini yo'q qilish uchun narxlarni pasaytirishga kirishadi. Bunday holda, foyda o'z qiymatini yo'qotadi. Ishlab chiqarish pastki chegarada belgilangan narx hech bo'lmaganda xarajatlarni qoplaguncha amalga oshiriladi.
2)foydani qisqa muddatli maksimal darajaga ko'tarish va rentabellik darajasini oshirish, bu esa o'z navbatida rentabellikni oshiradi va kompaniyaning investitsiya imkoniyatlarini kengaytiradi. Ushbu maqsadni qisqa muddatli narx siyosatida belgilash maqsadga muvofiqdir. Istiqbolli nuqtai nazardan, bu global maqsadning hosilasi — kompaniyaning qiymatini maksimal darajada oshirish, ya'ni.ularni bozor narxlarida sotishda uning aktivlarining maksimal qiymati. Ushbu maqsadni o'z faoliyatida amalga oshirib, hokimiyat qisqa muddatli foyda kutishlariga asosiy e'tiborni qaratadi va bozorda uzoq muddatli ish istiqbollarini kam hisobga oladi. Shuningdek, raqobatchilarning javob harakatlari va bozor faoliyatini tartibga solishga qaratilgan davlat ta'sir choralari kam hisobga olinadi. Biroq, aynan shu maqsad ko'pincha O’zbekistonda bozorning shakllanishi va shakllanishi sharoitida hokimyatlar tomonidan ilgari suriladi.
3)mahsulot sotishning qisqa muddatli maksimal o'sishi. Tadbirkorlar savdo hajmining oshishi mahsulot birligiga sarflanadigan xarajatlarning pasayishiga va natijada foydaning oshishiga olib keladi, deb hisoblashadi. Bozorning narx darajasiga sezgirligini hisobga olgan holda, kompaniya rahbariyati narxni minimal ruxsat etilgan darajada belgilaydi. Bir muncha vaqt bu hokimiyat egallagan bozor o'rnini kengaytirishni ta'minlaydi. Biroq, past narxlar siyosati bozorning narxlarga nisbatan sezgirligi juda yuqori bo'lgan va ishlab chiqarish hajmining kengayishi ishlab chiqarish xarajatlarining pasayishi bilan birga bo'lgan taqdirdagina ijobiy natija berishi mumkin. Bu juda xavfli siyosat, chunki bu narxlar urushining boshlanishiga olib kelishi mumkin. Bozorda etakchilikni qo'lga kiritish va narxlarni belgilashda. Ushbu maqsad, qoida tariqasida, yirik kompaniyalar tomonidan amalga oshiriladi, bu umumiy narx darajasini belgilashda kompaniyaning bozordagi mavqeini aks ettiradi. Masalan, Dupont korporatsiyasi o'z ishlab chiqarishidagi yangi mahsulotlar — selofan, neylon, teflon uchun raqobatchilarning mahsulotlariga nisbatan shubhasiz afzalliklarga ega bo'lib, mumkin bo'lgan eng yuqori narxni belgilab qo'ydi.
4)etakchilikni qo'lga kiritish istagi kafolatlangan yuqori sifatli mahsulotlarni ishlab chiqarishda ham namoyon bo'lishi mumkin. Bunday holda, yillar davomida bunday obro ' - e'tiborni saqlab qolishga muvaffaq bo'lgan hokimiyat yuqori xarajatlarni qoplash uchun raqobatchilarga nisbatan yuqori narxni belgilaydi. Va allaqachon hokimiyat nomining o'zi,masalan, Yaponiyaning Sharp kompaniyasi — ovozli ishlabchiqarish uskunalarini ishlab chiqarishda, GermaniyaningMercedes Benz kompaniyasi — avtomobilsozlik sanoatida eng yuqori sifatning ishonchli kafolati hisoblanadi.