Mavzu: Bozor siyosati

Alyuminiy bahosi

Muvozanat

Rasm

Talab
(xususiy qiymat)

BOZOR

Alyuminiy miqdori

Taklif
(xususiy xarajat)

Ijtimoiy reja tuzuvchi qanday qilib maqbul natijaga erishishi mumkin? Bir yo`li sotilgan har bir alyuminiy tonnasi uchun alyuminiy ishlab chiqaruvchilar soliqqa tortilishi bo`ladi. Soliq o`zining miqdorida alyuminiy taklif chizig`ini yuqoriga ko`taradi. Agar soliq atmosferaga chiqarilgan tutunning tashqi harajatini aniq aks ettirsa, yangi taklif chizig`i ijtimoiy harajat chizig`i bilan bir to`g`ri chiziqda yotadi. Bozor yangi muvozanatida alyuminiy ishlab chiqaruvchilar alyuminiyni ijtimoiy maqbul miqdorda ishlab chiqaradi.

Ijtimoiy xarajat (xususiy xarajat va tashqi xarajat)

Muvozanat

Talab
(xususiy qiymat)

Ifloslanish va ijtimoiy maqbul holat

Salbiy tashqi ta’sir, masalan ifloslanish, bo’lganda, tovarlar ijtmoiy xarajati xususiy xarajatdan oshib ketadi. Shuning uchun, optimal miqdor Q_MAQBUL, muvozanat miqdor Q_BOZOR dan past.

Maqbul holat

Taklif
(xususiy xarajat)

Tashqi xarajat

Alyuminiy miqdori

Rasm

Alyuminiy bahosi

BOZOR

MAQBUL

Bunday soliqni joriy etish tashqi ta’sirni o`zlashtirish deb nomlanadi, chunki u bozorda sotuvchi va xaridorlarni o`z ishlari tashqi ta’sirlarini hisobga olishga undaydi. Alyuminiy ishlab chiqaruvchilar odatda qancha alyuminiy taklif qilishi haqida qaror qabul qilishda ifloslantirish harajatlarini ham hisobga oladi, chunki soliq ularni tashqi harajatlarini ham to`lashga majbur qiladi va bozor narxi ishlab chiqaruvchilarga qo`yilgan soliqni ham aks ettirgani uchun, alyuminiy iste’molchilari kamroq miqdorda foydalanishga harakat qilishadi. Bu siyosat Iqtisodiyotning o`nta tamoyillarining biriga asoslangan: odamlar ta’sirlarga javob qilishadi. Mazkur bobning oxirida, siyosatchilar tashqi ta’sirlarni qanday hal qilishini chuqurroq ko`rib chiqamiz.