Mavzu: Buxgalteriya hisobi registrlari va shakllari

Buxgalteriya hisobida ham operativ va statistik hisobdagi kabi barcha o‘lchovlar - natura, mehnat va pul o‘lchovlari qo‘llaniladi. Lekin unda pul o‘lchovga alohida ahamiyat beriladi, chunki u buxgalteriya hisobining umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlarini olish imkonini beradi. SHuning uchun pul o‘lchovda buxgalteriya hisobining barcha obektlari, garchi ular natura va mehnat o‘lchovlarida aks ettirilgan bo‘lsa ham, albatta, pul o‘lchovida ifodalanadi.

Buxgalteriya hisobining asosiy qoidalari
Buxgalteriya hisobining asosiy qoidalari quyidagilardir:
buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozuv usulida yuritish;
uzluksizlik;
xo‘jalik operatsiyalari, aktivlar va passivlarni pulda baholanishi;
aniqlik;
hisoblash;
oldindan ko‘ra bilish (ehtiyotkorlik);
mazmunning shakldan ustunligi;
ko‘rsatkichlarning qiyoslanuvchanligi;
moliyaviy hisobotning betarafligi;
hisobot davri daromadlari va xarajatlarining muvofiqligi;
aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy baholanishi.

Buxgalteriya registrlari

• Buxgalteriya registrlari korxona mulki va uning paydo bo'lish manbalari to'g'risidagi ma'lumotlarni iqtisodiy guruhlash printsipiga muvofiq tuzilgan standartlashtirilgan jadval jadvallarini hisoblash. Registrlar yordamida buxgalteriya hisobvarag'ida moliyaviy va xo'jalik operatsiyalari ko'rsatiladi.

Buxgalteriya registrlari 3 mezon bo'yicha tasniflanishi mumkin: uchrashuv; ma'lumotlarni umumlashtirish; tashqi ko'rinishida.

• Uchrashuv bo'yicha buxgalteriya registrlari xronologik hisoblanadi; muntazam; birlashtirilgan(sinxron). Xronologik registrlarda, amalga oshirilgan operatsiyalarni ro'yxatga olish, qo'shimcha tizimlashtirish (jurnallar, registrlar va boshqalar) dan foydalanmasdan, operatsiyalar bajarilishi bilan amalga oshiriladi. Tizimli kitoblar operatsiyalarni hisobvaraqlar asosida tuzishni o'z ichiga oladi. Bunday holda, xronologik va tizimli registrlardagi yozuvlar bir-birini to'ldirishini ta'minlash kerak, va bitta turdagi registrlarning aylanishlari yig'indisi har doim boshqasining aylanishlari bilan mos keladi. Agar ikkala turdagi yozuvlar - xronologik va sistematik - bitta registrda olib borilsa, biz birlashtirilgan (sinxron) registrni olamiz. Birlashtirilgan registrning klassik namunasi "jurnal - asosiy" dir.