Mavzu: Byudjet tasnifining mohiyati, ahamiyati va xususiyatlari

Mablag‘lar manbasi va byudjetlar darajasi tasnifi

Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifi

Tashkiliy tasnif

Xarajatlarning iqtisodiy tasnifi

Hududiy tasnif

X

Xxx

x

x

x

xxx

xxx

xxx

xx

xx

xxx

Xx

xxx

Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifi barcha byudjet darajalari xarajatlari guruhlanishini o‘zida ifodalaydi hamda davlat boshqaruvi va mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish sektori birliklari asosiy funksiyalarini bajarishiga, ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni hal qilishiga byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni yo‘naltirilishini aks ettiradi.Xarajatlarning vazifa jihatidan tasnifi Jumladan, xarajatlarning vazifa jihatidan tasnifini quyidagicha asosiy bo‘limlarga bo‘lingan holda aks ettirishimiz mumkin:

Xarajat turlari	Kodlar
Umumiy ahamiyatdagi davlat xizmatlari	7	010	000
Mudofaa	7	020	000
Jamoat tartibi va xavfsizlik	7	030	000
Iqtisodiy masalalar	7	040	000
Atrof muhitni muhofaza qilish	7	050	000
Uy joy va kommunal xizmatlari	7	060	000
Sog‘liqni saqlash	7	070	000
Dam olish, madaniyat, sport va din	7	080	000
Ta’lim	7	090	000
Ijtimoiy himoya	7	100	000

Mazkur hujjatda keltirilgan xarajatlarning vazifa jihatidan tasnifi amaldagi tasnifga nisbatan davlat boshqaruvi va mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish sektori birliklari asosiy funksiyalarini bajarishiga, ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni hal qilishiga byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni yo‘naltirilishini yanada aniqroq aks ettiradi.

Bunga misol tariqasida davlat byudjetidan ta’lim sohasiga amalga oshiriladigan xarajatlarni quyidagi solishtirish jadvali orqali amaldagi va yangi vazifa jihatidan tasnifni solishtirib ko‘rishimiz mumkin: Ya’ni, yuqoridagi jadvaldan ko‘rinib turibdiki, yangi byudjet tasnifida ta’lim sohasi uchun davlat byudjetidan (davlat maqsadli va boshqa jamg‘armalar byudjetidan amalga oshirilgan xarajatlarni ham qo‘shgan holda) amalga oshirilgan barcha xarajatlar, u hoh ta’lim muassasalarini saqlash xarajatlari bo‘lsin, yoki ta’lim sohasida amalga oshirilgan kapital qurilish xarajatlari bo‘lsin, yohud ta’lim sohasidagi ilmiy-tadqiqot tajriba konstruktiv ishlanmalar bo‘lsin ta’lim uchun amalga oshirilgan barcha xarajatlarni o‘zida to‘liq aks ettiradi. Amaldagi xarajatlarning vazifa jihatidan tasnifida esa, ushbu xarajatlar (masalan, ta’lim sohasida amalga oshirilgan kapital qurilish xarajatlari yoki ta’lim sohasidagi ilmiy- tadqiqot tajriba konstruktiv ishlanmalar) ta’lim sohasi xarajatlarida emas, balki boshqa yo‘nalishdagi xarajatlar tarkibida aks ettirilgan.
Iqtisodiy xarajatlar tasnifi.
Davlat byudjetining iqtisodiy xarajatlar tasnifining tuzilmasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi: