Mavzu: Dasturlash tilida chiziqli tarmoqlangan va qayta takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining dasturlarini ishlab chiqish

13.04.2023.
Labaratoriya ishi N10
Mavzu:Dasturlash tilida chiziqli tarmoqlangan va qayta takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining dasturlarini ishlab chiqish
Ishdan maqsad : Dasturlash tilida chiziqli tarmoqlangan va qayta takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining dasturlarini ishlab chiqishni o’rganish
Topshiriqlar
1.Algaritm tushunchasi va uning turlari
2.Blok-sxema tushunchasi
3.Kvadrat tenglamani matematik modelini tuzish
4.Kvadrat tenglamani blok –sxemasini tuzish
Javoblar
1. Algoritm — maʼlum bir turga oid masalalarni yechishda ishlatiladigan amallarning muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq qoida (dastur). Kibernetika va matematikaning asosiy tushunchalaridan biri. Oʻrta asrlarda sanoqning oʻnli tizimi boʻyicha toʻrt arifmetik amal bajariladigan qoidani A. deb atashgan. "Bu qoidalarni matematikaga IX asrda al-Xorazmiy kiritgan. Yevropada bunday qoidalar uning tugilgan yurtiga nisbatan lotinchalashtirilgan (Algoritmus yoki Algorithmus shaklida „algorizm“ deyilgan), keyinchalik „algoritm“ga aylangan". Fanda „Yevklid algoritmi“, „Gʻiyosiddin Koshiy algoritmi“, „Laure algoritmi“, „Markov algoritmi“ deb ataluvchi algoritmlar maʼlum. Algoritm tushunchasi tobora kengayib borib, kibernetikaning nazariy va mantiqiy asosi hisoblangan algoritmlar nazariyasi paydo boʻldi. Oʻzbekistonda bir necha ilmiy tadqiqot muassasalari va hisoblash markazlarida algoritmdan foydalanish sohasida samarali ishlar olib borilmoqda. Masalan, Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi „Kibernetika“ ilmiy ishlab chiqarish birlashmasida, Oʻzbekistondagi barcha universitetlarda, Toshkent davlat texnika universitetida, Oʻzbekiston Respublikasi Makroiqtisod va statistika vazirligi qoshidagi Hisoblash markazi va boshqa muassasalarda olib borilayotgan ishlar bunga misol boChiziqli algoritm — barcha koʻrsatmalari hech qanday shartsiz, faqat ketma-ket bajariladigan jarayonlar.
Tarmoqlanuvchi algoritm — hisoblash jarayoni qandaydir berilgan shartning bajarilishiga qarab turli tarmoqlar boʻyicha davom ettiriladigan va hisoblash jarayonida har bir tarmoq faqat bir marta bajariladigan jarayonlar.
Takrorlanuvchi algoritm — biron bir shart tekshirilishi yoki qandaydir parametrning har xil qiymatlari asosida algoritmda takrorlanish yuz beradigan jarayonlar.
Aralash (kombinatsiyalashgan) algoritm — tarkibida bir necha turdagi algoritmlar qatnashgan algoritmdir.ʻla oladi^[1].
2. Oqim diagrammasi ish jarayonini aks ettiruvchi diagramma turidir. Sxemani algoritmning diagrammatik tasviri, vazifani bosqichma-bosqich hal qilish usuli sifatida ham aniqlash mumkin.
Oqim diagrammasi qadamlarni har xil turdagi qutilar shaklida va qutilarni strelkalar bilan bogʻlash orqali ularning tartibini koʻrsatadi. Ushbu diagrammali tasvir berilgan muammoni hal qilish modelini tasvirlaydi. Oqim sxemalari turli sohalarda jarayon yoki dasturni tahlil qilish, loyihalash, hujjatlashtirish yoki boshqarishda qo‘llaniladi. ^[1]
Umumiy koʻrinish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oqim diagrammasi (sexamasi)
Oqim sxemalari oddiy jarayonlar yoki dasturlarni loyihalash va hujjatlashtirishda ishlatiladi. Boshqa turdagi diagrammalar singari, ular nima sodir boʻlayotganini tasavvur qilishda yordam beradi va shu bilan jarayonni tushunishga yordam beradi, shuningdek, jarayonning kamchiliklari va muammolari kabi unchalik aniq boʻlmagan xususiyatlarni topishga yordam beradi. Har xil turdagi oqim sxemalari mavjud: har bir turning oʻziga xos qutilari va yozuvlari mavjud. Oqim diagrammasidagi ikkita eng keng tarqalgan quti turlari:

•