Mavzu: Davlat krediti va uning kredit munosabatlaridagi roli mundarija

Yakuniy qism
Milliy iqtisodiyot xususiyatlarini inobatga olgan holda, pul-kredit siyosati rejimlarining o‘ziga xos jihatlari va ta’sirchanligi tahlili o‘rta muddatli istiqbolda Markaziy bankning ustuvor maqsadi sifatida narxlar barqarorligiga erishish vazifasiga inflyatsion targetlash rejimi juda mos kelishini ko‘rsatmoqda. Shundan kelib chiqqan holda, pul-kredit siyosatini amalga oshirishning tamoyil va usullarining inflyatsion targetlashga bosqichma-bosqich yo‘naltirish uchun zaruriy huquqiy asoslar va tayanch iqtisodiy sharoitlar yaratildi.
Xususan, valyuta siyosatining liberallashtirilishi va bozor sharoitlarida almashuv kursining shakllanishini ta’minlash bo‘yicha choralar, Markaziy bankning ustuvor maqsadlari va amaliy mustaqilligini aniq belgilanishi, pul-kredit siyosatini amalga oshirishning faol bosqichiga o‘tilishi, inflyatsiyani hisoblash va baholash usullarini takomillashtirilishi, shuningdek shaffoflikning oshirilishi va kommunikatsion siyosatning kuchaytirilishi kabi amaliy choralar inflyatsion targetlashga o‘tish uchun asosiy sharoitlarni yaratadi.
Shu bilan birga, mavjud xatarlar va to‘siqlar inflyatsion targetlash rejimini joriy etish vazifasining bajarilishini qiyinlashtiradi. Markaziy bank ushbu rejimga bosqichma-bosqich o‘tish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirishda tegishli vazirlik va idoralar bilan sa’y-harakatlarni birlashtiradi va hamkorlikda faoliyat yuritadi.
Umuman olganda, inflyatsion targetlashga o‘tish pul-kredit siyosati sohasining barcha jihatlarini tubdan qayta ko‘rib chiqish va takomillashtirishni talab etadi. Bu esa, o‘z navbatida, uzoq muddatli istiqbolda barqaror iqtisodiy o‘sishning asosi bo‘lgan makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlashda sifat jihatdan yangi bosqichga o‘tilishini anglatadi.


Xulosa va takliflar
Men bu qilgan kurs ishimdan shuni bildimki kiridit siyosati har qanday davlat rivojida aholi turmush darajasi oshirishda va boshqa sohalarda katta ahamiyatga ega. Dunyoda rivojlangan davlatlar siyosati shuni kuratadiki kiridit tizimi keng targ‘ib qilish uni aholi orasida isloh qilish yuqorida aytilgan gaplarim isboti bula oladi. Davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoyev har bir qilgan yig‘ilish va selektrlarida kiridit berish va kiridit ajratishdagi tusiqlarni bir muncha kamaytirsh va soddalashtirish haqda ko‘rsatmalar beradi.Bunga yaqqol dalil sifatida prizdidentimizni “O‘zbekiston Respublikasida valyuta bozorini liberallashtirish bo‘yicha ‘’ farmonlari elon qilindi qolaversa O‘zbekiston Respublikasida “ pul kiridit siyosatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘grisidagi’gi qaror qabul qilindi va pul-kredit siyosatini 2017-2021 yillarda rivojlantirish va inflatsion targetlash rejimida bosqichma bosqich o‘tish bo‘yicha chora tadbirlar kompleksi tasdilandi. 2018 – yilda “ O‘zbekiston Respublikasi markaziy banki faolyatini tubdan takomillashtirsh to‘g‘risid’’gi farmonning qabul qilinishi bo‘ldi.Maskur farmonda narxlar barqarorligni ta’minlash vazifasini Markaziy bankning bosh vazisi etib belgilandi. Yana shuni qo‘shimcha qilib ayta olamanki 2018 yil 5- oktabrda Parijda prizdidentimizShavkat Mirziyoyevning Fransiyaga davlat tashrifi arafasida o‘tkazilgan O‘zbakiston- Fransiya biznes farumi doirasida O‘zbekiston Milliy bank Fransiyaning “Kredit Agrikol” banki bilan 300 mln.evrolik sharnoma imzoladi.Milliy bank tomonidan imzolangan kredit sharnomasi yngi sarmoya bozorlaridan foydalanish imkonyatini ochib beradi,bu uzoq muddatli kredit resurslarini yana qulayroq sharoitlarda jalb etish imkoni beradi beradi.
Rivojlangan mamlakatlar tizimida kiridit berish tizimi tahlil qilib chiqsak .Germanya davlatida kiridit foizi 2021-yil mart oyida 1.9 foizgacha tushdi eng yuqori stavka 6.55% eng past ko‘rsatkich etib 1.78% deb belgilangan. Amerika Qo‘shma Shtatlarida ipateka kiriditi foizi yiliga 4% foizdan oshmasligi belgilab quyilgan.Bundan ko‘rinib turadiki bu rivojlangan davlatlarda pul kiridit siyasati ancha gina ilgarilab ketgan. Shu qatorda yurtimizda bo‘layotgan pul kridit siyosatida banklarda kridit foizini tahil qilsak.biz yurtimizda kiridit foizi shu yilda so‘mda 24,3% gacha ,xorijiy valyutada esa 7.6% gacha o‘sgani qayd qilindi. Hozirgi kunda mudatli depozitlarni banklarda yillik 12-16% diapazondagi stafkada ,jismoniy shaxslarga 20-22 % stavkada taklif qilishadi. Bu ko‘rsatkichlar shuni ko‘rsatadiki davlatda kiridit tizimini isloh qilish uchun hali qilinishi lozim bo‘lgan ishlar juda ko‘p.
Rivojlangan mamlakatlar foiz stafkasini tushirishga sharait yaratish uchun 1-dan kapital bozorini 2-dan kredit tarixi bozorini rivojlantirishni yechim etib belgilab olishgan. Bu ham mijozni o‘rganish harajatlarini kamaytirish imkonini berishi mumkin deb takidlashgan.
Kredit turlari juda ham ko‘p ular barchasi aholi turmush darajasini oshirishda keng xizmat qiladi,shuni aytishim mumkinki kridit ajratishda yoshlarni ham rivojlanishi uchun juda karta imkon berilmoqda.Bunga msiol qilib biz kabi talaba yoshlarni uqishi ta’lim olishida qulaylik yaratish maqsadida 2001-2002 o‘quv yilidan boshlab “ Oltin davri”krediti berilmoqda.