Mavzu: Detallarning chizmasi. Detallarning o’qish qoidalari. Reja

Zanjirli uzatma yetakchi va yetaklanuvchi yulduzchalardan va ularni qamrab oluvchi zanjirdn iborat (2-shakl).

Friksion uzatma ikki parallel vallar orasida bir-biriga kuch bilan siqiladigan ikkita katoklardan iborat (3-shakl, a). Agar vallarning o’qlari o’zaro kesishadigan bo’lsa, konusaviy friksion katoklar qo’llaniladi (3-shakl, b). Aylanma harakat yetakchi katokdan yetaklanuvchi katokka ishkalanish kuchi yordamida uzatiladi.

Parallel vallar orasidagi tishli uzatmalar tashqi (4-shakl, a) yoki ichki (4-shakl, b) ilashmada bo’lgan silindrik tishli g’ildiraklar vositasida amalga oshiriladi.

Vallarning geometrik o’qlari kesishgan hollarda konus tishli g’ildiraklar qo’llaniladi (4-shakl, v).

Chervyakli uzatma, vallar o’zaro aykash bo’lgan hollarda qo’llaniladi. Chervyakli uzatma chervyak va chervyakli g’ildirakdan iborat (5-shakl).

Reykali uzatma aylanma harakatni ilgarilanma harakatga aylantirish uchun xizmat qiladi va silindrik va tishli reykadan iborat bo’ladi (6-shakl).

Xrapovikli mexanizm tishli g’ildirak (xrapovik) va xrapovik tishlari orasidagi botika kirib turadigan maxsus detallardan (sobachkadan) iborat. Bu mexanizm valni fag’at bir tomonga aylantiradi.

Xropovikli mexanizm valga aylanma harakatni vaqt-vaqt bilan uzatish uchun ham qo’llaniladi (7-shakl).

1-shakl 2- shakl

3- shakl, а, б. 4- shakl

5- shakl 6- shakl 7- shakl