Мавзу. Диққат концентрациясини экспериментал ўрганиш

2.Кузатиш тартиби тадқиқотнинг йуналганлиги.
Бундан ташқари Д. Векслернинг (1939, 1955) методикасига ақлни текшириш субтести сифатида киритилган. Тажриба ўтказиш учун бир хилда бўялган ёки ёғоч кубиклардан фойдаланилади. Кубикларни ҳажми 3 х 3 см катталикда. Бунда шакли ва ранги чизилган 10 та расм зарур бўлади. Синалувчига қуйидагича кўрсатма берилади: «шундай фигурани 4 та кубикдан ясанг». Расмнинг биринчи намунаси кўрсатилади ва синалувчи таклиф этилган фигураларни кубиклардан ясай бошлайди. Кубикларни расмни усига қўйиб, топшириқни бажариш мумкин эмас, вақт ҳисобга олиб борилади. Топшириқнинг бажарилиши аниқлигига ва узоқлигига боғлиқ равишда миқдорий баҳо қўйилади.
Бурдун корректор синови.
Шахс фаол диққатининг ҳусусиятларини унинг кўчирилишини ўрганиш учун Б. Бурдоннинг корректор ситнови методикасидан фойдаланиш мумкин. Бу методика диққатнинг тебраниши, кўриш анализатори узоқ вақт ишлаганда бир хил кўрув қўзғатувчиларга нисбатан синалувчининг чарчашини аниқлашига имкон беради. Бунинг учун П.А. Рудик томонидан ўзгартирилган Бурдон тести махсус қоғозда кўрсатилади. Қоғозда ҳарфлар тасодифий равишда ёзилган бўлиб, синалувчи уларнинг иккитаси ё тўртасини ўчириш керак. Бунда экспреминтатаор ҳар 30 ёки 60 сонияда синалувчи қалами турган жойини белгилаб қўяди, шу билан бирга барча топшириқни бажариш учун умумий вақт ҳам ҳисобга олинади.
Тажрибани индивидуал ва гуруҳ билан утказиш мумкин. Тажрибани бошлашдан олдин синалувчиларга қуйидагича кўрсатма берилади: Олдиларингизда ҳарфлар ёзилган қоғоз турибди. Сизлар бу ҳарфларни диққат билан кўздан кечириб, уларнинг ичидан АМКЗ ҳарфларини топиб, вертикал чизиқлар билан ўчириб чиқасиз. «Бошланг» дейилгандан сўнг ишга киришасиз ва «тўхтанг» деганда ишни бас қиласиз». Шунданг сўнг бир дақиқа давомида синалувчилар машқ қилдирилиб ўргатилади, машқлардан сўнг синалувчи асосий вазифани бажаришга киришади. Тажриба беш дақиқа давом этади.
Тадқиқот натижаларини қайта ишлаш маус қоғоз орқали амалга оширилади. Унда ўчириладиган ҳарфлар ўрни ва ўчириладиган ҳарфлар сони ўнг томондан ва ҳар биро қаторга ўтганда бу ўчириладиган сонларнинг йиғиндиси чап томонда берилади. Калит (бланк) ни синалувчи қоғози устига қўйиб тадқиқотчи миқдорий таҳлилни осонгина олиб бориши мумкин.