Мавзу: Доривор ўсимликларни ресурсшунослиги тўғрисида тушунча ва унинг вазифалари. Геоботаника ва ресурсшунослик терминлари. Ўзбекистон флорасини бойлиги ва хилма-хиллиги

Мавзу: Ўсимликлар жамоаси, уларнинг денгиз сатхидан жойлашган ерларини баландлигига қараб бўлиниши (поясность). Ўсимликлар жамоасининг тарихий районлари ва гуруҳларга боғлиқлиги. Маъруза: 2 соат

РЕЖА:

• Ўсимликлар жамоалари.
• Қуруқликнинг флористик бўлиниши.
• Ўзбекистоннинг табиий тарихий районларга бўлиниши.
• Флоранинг систематик ва экологик таркиби.
• Флоранинг хаётий системаси.
• Ўсимлик қопламининг зоналарга бўлиниш принципи.

Ер сатҳининг умумий майдони 510 млн. квадрат км ни ташкил қилади. Қуруқлик улуши 149 млн.квадрат км бўлиб, Жахон океани эса 361 млн. квадрат км ни эгаллайди. Қуруқлик хамда океан ўсимлик ва хайвонлар билан қамраб олинган. У ёки бошқа холатларда уларнинг турлари жуда катта. Ҳозирги кунда 500000 атрофида ўсимлик турлари ва 1 млн дан ортиқ хайвонлар аниқланган.

• Ер сатҳининг умумий майдони 510 млн. квадрат км ни ташкил қилади. Қуруқлик улуши 149 млн.квадрат км бўлиб, Жахон океани эса 361 млн. квадрат км ни эгаллайди. Қуруқлик хамда океан ўсимлик ва хайвонлар билан қамраб олинган. У ёки бошқа холатларда уларнинг турлари жуда катта. Ҳозирги кунда 500000 атрофида ўсимлик турлари ва 1 млн дан ортиқ хайвонлар аниқланган.

Фитоценоз

• Ўсимликлар жамоаси ёки фитоценоз ер юзининг бир хилдаги муайян участкаларида гурух бўлиб яшаётган тубан ёки юксак ўсимликлар йиғиндиси тушунилади. Улар бир-бирлари билан хамда яшаш шароитлари билан алоқада бўлиб, натижада ўзига хос махсус муҳитни ҳосил қилади. Ҳар қандай жамоа ҳам турлар таркиби, улар ўртасидаги ўзаро миқдор ва сифат муносабатлари, қаватлилик, горизонтал тузилиши, ташқи қиёфаси, даврийлиги, ҳаёт шаклларининг хилма-хиллиги, яшаш жойининг характери ва шунга ўхшаш бир неча хусусиятлари билан тавсифланади ва бир-биридан фарқланади.

Доминант

• Ҳар қандай ўсимликлар жамоасида алохида турларнинг кўп қисмини ташкил этувчи ва кўзга яққол ташланувчи тур – ҳукмрон ёки доминант тур дейилади.
• Масалан, арчазорларда ўсувчи арчанинг бир нечта турларини, қарағайзор ўрмонларидаги оддий қарағайни, саксовулли чўлларда эса саксовулни кўрсатиш мумкин.