Mavzu: Elektron biznesda tovar va xizmatlarning o`ziga xos xususiyatlari reja 1

---

 
Mavzu: Elektron biznesda tovar va xizmatlarning o`ziga xos xususiyatlari
REJA
 
1. Elektron tovar va xizmatlarning tasniflanishi. 
2. Elektron tovar va xizmatlarning xususiyatlari. 
3. Elektron biznes marketingida tovar siyosati. 
 
1. Elektron tovar va xizmatlarning tasniflanishi. 
Elektron biznesda tovar va xizmatlar o’ziga xos xususiyatiga ega bo’lib 
elektronbozorda an’anaviy sotuvchilar ham fizik tovarlarni ham savdo qilishi 
mumkin. Intenet orqali ushbu real yoki fizik tovar va xizmatlar turli sigmentlarga 
turlicha taklif etiladi. Lekin internet orqali taklif etilgan tovar va xizmatlar elektron 
tovar va xizmatlar deb yuritiladi. Odatda elektron raqamli hamda axborot 
ko’rinishni oladi. 
Elektron tovar va xizmat – deganda internet orqali raqamli ko’rinishda axborotga 
ega bo’lgan tovar va xizmat tushuniladi. Oddiy tovar ya’ni fizik tovar raqamli 
formatda o’tishi mumkin. Masalan: gazeta va jurnallarning elektron versiyalari, 
internet magazindagi axborotlar. 
Internetda xizmatlar ham raqamli ko’rinishi olishi mumkin. Masalan: dunyoni 
yetakchi muzeylari o’z Web-sahifalarda vertual ekskursiya xizmatlarini, yetakchi 
avtomobil, taklif etuvchi korxonalar esa vertual test – draifni taklif etadi.
Ba’zi bir tovar va xizmatlar fizik ko’rinishga ega emas balki bilim va malaka, tajriba 
ko’rinishga ega. Shunday tovar va xizmatlar raqamli ko’rinishni olishi mumkin va u 
elektron tovar va xizmat sanaladi. Masalan: elektron magazinda sotuvchining yoki 
ma’lum bir mutaxassisning tajribasi, tavsiyasi, programma ko’rinishga beriladi. 
Ba’zi bir jarayonlar borki ko’k-ko’k ishtirokchilarning muloqoti orqali olib boriladi. 
Masalan: kutubxonalar ilgari biror-bir ma’lumot uchun gazeta va jurnallardan va 
kitoblardan qirqimlar yoki ma’lumotlar taklif etadi. Ushbu jarayonlar elektron 
ko’rinishda osonlikcha bajariladi. 
Barcha elektron tovar va xizmatlar 3ta kategoriya bo’yicha tasniflanadi. 
1. Axborot va qiziqtiruv tovar va xizmatlar: 
a) Ommaviy axborot vositalari 
b) Mahsulot haqida ma’lumotlar, yo’riqnomalar 
c) Grafik materiallar (rasmlar, kalendarlar, kartalar) 
d) Audio materiallar (musiqa yozuvlari, nutqlar) 
e) Video materiallar (kinofilm, klip…) 
2. Simvol va konsepsiyalar: 
a) Sport tadbirlarga biletlar, aviabiletlarni buyurtmalari, turli xil kuponlar, 
mehmonxonada joyini bronlashtirish 
b) Moliyaviy sertifikatlar, cheklar, kredit kartochkalar 
3. Jarayon va xizmatlar guruhi: 
a) Davlat tashkilotlarni aholiga ko’rsatayotgan xizmatlarning ofitsial kvitansiya 
yoki hujjatlar 
b) elektron jo’natmalar (xatlar, faks, telefon qo’ng’iroqlari) 

---

c) biznes jarayonlardagi buyurtmalar, buxgalterlik provodkalar, shartnomalar… 
d) masofaviy o’qitishlar, mediana xizmatlari va turli interfaol xizmatlari 
Barcha elektron tovar va xizmatlar o’zining axborotiga ega bo’lib asosida axborot 
yotadi va raqamli axborot tovar va xizmatlarga quyidagi xususiyatlar xosdir: