Mavzu: Erigаn mоddаning mоlеkulyar mаssаsini shu eritmаning muzlаsh tеmpеrаturаsigа qarab aniqlash. Mоlеkulyar mаssаni tоpish аsbоbining tаvsifi

Mavzu: Erigаn mоddаning mоlеkulyar mаssаsini shu eritmаning muzlаsh tеmpеrаturаsigа qarab aniqlash. Mоlеkulyar mаssаni tоpish аsbоbining tаvsifi.
Erigan moddaning molekulyar massasini eritmaning muzlash haroratidan foydalanib aniqlash (Krioskopiya) A. Mol massani aniqlash. Ma’lumki, eritmalar odatda toza erituvchining muzlash haroratiga nisbatan pastroq haroratda muzlaydi, bunda eritmaning muzlash harorati uning konsentratsiyasi va erituvchining tabiatiga bog’liq bo’ladi. Suyultirilgan noelektrolitlar eritmalari uchun bu bog’liqlik quyidagi tenglama bilan ifodalanadi :
t = K * C (1)t0 – t1
bu yerda t0- erituvchining muzlash harorati, t1- eritmaning muzlash harorati, t-eritma muzlash haroratining pasayishi, K - proporsionallik koeffitsiyenti, C - 1000 g erituvchidagi erigan moddaning mol miqdori, molyal konsentratsiya. K - koeffitsiyent har bir erituvchi uchun doimiy kattalik hisoblanadi va u krioskopik (grekcha «krios»- muz) doimiylik yoki muzlash haroratining molyar pasayishi deb ataladi. Krioskopik doimiylikning qiymati 1000 g erituvchida erigan t ga teng.moddaning miqdori 1 mol bo’lganda, Quyida ba’zi erituvchilarning krioskopik doimiyligi keltirilgan:
Benzol……………………….5,1 Suv………………………………1,86
Sirka kislota…………………3,6 Naftalin…………………………...6,9
Nitrobenzol……………………6,9 Fenol………………………………...7,3
Kamfora……………………40 Dioksan……………………………….4,7


Erituvchi muzlash haroratining molekulyar pasayishi Km faqat uning kimyoviy tabiatiga bog’liq va eritma konsentratsiyasi hamda eritilgan moddaning kimyoviy tarkibiga bog’liq emas. Shunga ko’ra, har bir erituvchi uchun muzlash harorati molekulyar pasayishining doimiyligi yoki krioskopik doimiylik o’ziga xos bo’ladi. «Muzlash haroratining molekulyar pasayishi» tushunchasi bilan«erituvchining muzlash haroratiga» nisbatan kuzatilayotgan eritmaning muzlash haroratining pasayishi tushunchalarini aralashtirish mumkin emas. Eritmaning muzlash harorati kattaligi bo’yicha erigan moddaning molyar massasini hisoblab topishda erigan modda konsentratsiyasi 1000 g erituvchiga nisbatan olinadi. Agar G g erituvchida m g modda eritilgan bo’lsa, unda