Mavzu: Etilen qatori uglevodorodlari.
REJA:
1. To’yinmagan uglevodorodlarning tuzilishi.
2. Nomenklaturasi va izomeriyasi.
3. Olinish usullari.
. Fizikaviy va kimyoviy xossalari.
Asosiy adabiyotlar: 1-2-3-4.
Qo’shimcha adabiyotlar: 1-2-3-4.
Tayanch iboralar: Izologik qatori, olefin, vinil, allil, propenil, krotil, tsis-trans, gidratlash,
gidrogenlash,
geterogen, polimerlanish,
makromolekula, dimer, diollar, epoksid, Vagner
reaktsiyasi.
1. To’yinmagan uglevodorodlar tuzilishi. To’yinmagan
uglevodorodlar molekulasida
uglerod atomlari soni tegishli to’yingan uglevodorodlardagidan vodorod atomlarining soni
kamligi bilan farq qiladi.
To’yinmagan uglevodorodlar tarkibidagi vodorod atomining
soniga qarab turli qatorga
bo’linadi.
1. Etilen qatori uglevodorodlari
С
n
H
2n
2. Atsetilen qatori uglevodorodlari.
С
n
H
2n-2
3.
Dien qatori uglevodorodlari С
n
H
2n-2
Molekulalarida
-bog’lardan tashqari
-bog’lar (qo’sh yoki uchbog’) saqlagan
uglevodorodlar to’yinmagan uglevodorodlar deyiladi.
To’yinmagan uglevodorodlar molekulalaridagi uglerod atomlari soni tegishli to’yingan
uglevodorodlar molekulalaridagi uglerod atomlari soniga teng, vodorod
atomlari soni esa kam
bo’ladi, masalan:
С
7
Н
16
H
2
С
7
Н
14
H
2
С
7
Н
12
H
2
С
7
Н
10
H
2
С
7
Н
8
To’yingan
uglevodorod
To’yinmagan uglevodorodlar
vodorodlar soni (2Н)
n
ga (n - molekuladagi
- bog’larning soni) farq qiladigan uglevodorodlar
qatori
izologik qator deyiladi.
Bu qatorda chapdan o’nga o’tgan sari to’yinmaganlik darajasi ham ortib boradi.
