Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

Alloh sifatlari haqidagi g`oyalar. Esxatologiyaning mohgiyati: qiyomat va oxirat dunyosi. Islomda iymon, taqdir, rizq tushunchlarining talqini.

Har bir tilda bir vaqtning o'zida Xudo va boshqa xudolar uchun bir yoki bir nechta so'z borligi ma'lum. Alloh kalimasi ulardan emas. Alloh yagona Haqiqiy Xudoning asl ismidir. Bu nom bilan atalishga faqat U va boshqa hech kim haqli emas. Ismning ko'pligi yo'q, u jinsni bildirmaydi. Bu uning o'ziga xosligi. Misol uchun, "xudo" so'zini olaylik - bu osonlik bilan "xudolar" yoki "xudolar" yoki ayollik "ma'buda" ko'p bo'lishi mumkin. Qizig'i shundaki, "Alloh" oromiy tilidagi Xudoning ismi, Isoning tili va arab tiliga tegishli tildir. • Yagona Haqiqiy Tangri islomning Alloh haqidagi noyob tushunchasining ko'zgusidir. Musulmon uchun Alloh taolo olamning yaratuvchisi va qo‘llab-quvvatlovchisidir. U hech kimga yoki hech narsaga o'xshamaydi va hech narsa Unga teng kelmaydi. Sahobalar Muhammad payg‘ambardan Alloh taolo haqida so‘radilar. Va Rabbiyning O‘zi darrov ularning savoliga Allohning butun mohiyatini yetkazuvchi va tavhid ifodasi bo‘lgan qisqa sura nozil qilib javob berdi. Mehribon va rahmli Allohning nomi bilan. “(Ey Muhammad), ayting: U Alloh yagonadir. Allohning o'zi kifoyadir. U tug'ilmagan va tug'ilmagan va Unga teng keladigan hech kim yo'q "(Qur'on, 112).

• Kimdir hech qanday asossiz ravishda Islomda Xudo qattiq va shafqatsiz deb e'lon qiladi, chunki u Uning irodasiga so'zsiz va to'liq bo'ysunishni talab qiladi va shuning uchun ham mehribon va mehribon bo'lolmaydi. Bu odamlar o'zlarining gaplari haqiqatdan qanchalik yiroq ekanligini o'zlari ham sezmaydilar! 114 ta sura ichidan faqat bittasi “Bismillahir rahmli va rahmli” deb boshlanmasligi yetarli emasmi? Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning hadislaridan birida shunday deyilgan: "Rabbiy odamlarga onaning bolasiga nisbatan ko'proq mehr va mehr ko'rsatadi."
• Shu bilan birga, Rabbiy adolatlidir. Zero, gunohkorlar va fosiqlar o‘z jazosini, taqvodorlar esa o‘z mukofotini Qodir Tangridan olishlari kerak. Darhaqiqat, Xudoning rahmati Uning adolatida to'liq namoyon bo'ladi. Umri bo'yi O'zi uchun o'zini chegaralagan va boshqalarga zulm qilganga nisbatan Qodirning munosabati bir xil bo'lishi mumkin emas. Ikkalasiga ham teng munosabatda bo'lishni kutish har biriga bo'lajak Buyuk Hukmni inkor etishni anglatadi, shuning uchun axloqiy va taqvodor hayotga bo'lgan ehtiyoj va istakni bir chetga suradi. Qur'onda bu haqda ochiq aytilgan: "Rabbiy odamlarga onaning bolasiga nisbatan ko'proq mehr va mehr ko'rsatadi."
• Shu bilan birga, Rabbiy adolatlidir. Zero, gunohkorlar va fosiqlar o‘z jazosini, taqvodorlar esa o‘z mukofotini Qodir Tangridan olishlari kerak. Darhaqiqat, Xudoning rahmati Uning adolatida to'liq namoyon bo'ladi. Umri bo'yi O'zi uchun o'zini chegaralagan va boshqalarga zulm qilganga nisbatan Qodirning munosabati bir xil bo'lishi mumkin emas. Ikkalasiga ham teng munosabatda bo'lishni kutish har biriga bo'lajak Buyuk Hukmni inkor etishni anglatadi, shuning uchun axloqiy va taqvodor hayotga bo'lgan ehtiyoj va istakni bir chetga suradi. Qur'onda bu haqda ochiq aytilgan:
• “Albatta, taqvodorlar uchun Robbilari ne’matli jannatlarni tayyorlab qo‘ygandir. Musulmonlarni gunohkorlarga tenglashtiramizmi?” (Qur'on 68:34-35).
• Islomda Rabbiy hech qachon odam qiyofasida ko'rinmaydi va hech qachon bir qavmni irqi, qudrati, qudrati va boyligi tufayli boshqasidan afzal ko'rmaydi. Inson faqat taqvosi bilan Allohning huzurida ajralib turishi va Uning marhamatiga sazovor bo‘lishi mumkin.
• Islom nuqtai nazaridan, “Yaxshilik mehnatidan yettinchi kuni dam olgan Rabbiy, jangchilaridan biri bilan jang qilishi, insoniyatga qarshi fitna uyushtirishi yoki inson tanasidagi Rabbiyga” kufrdir.
• “Alloh” so‘zining Alloh taoloning o‘ziga xos ismi sifatida o‘ziga xos tarzda qo‘llanilishi Unga bo‘lgan iymonning pokligi muhimligini ko‘rsatadi, bu esa barcha payg‘ambarlar ta’limotining mazmuni edi. Shuning uchun islomda Allohga sherik bo'lish o'limli gunoh sanaladi, U hech qachon kechirmaydi.
• Yaratguvchi o‘z ijodlaridan farqli bo‘lishi kerak, chunki bir xil mohiyatga ega bo‘la boshlasa, u abadiy bo‘lmaydi va yaratuvchiga muhtoj bo‘ladi. Demak, Unga o'xshash hech narsa yo'q - U abadiydir. Agar U abadiy bo'lsa, u hech qachon tug'ilmagan va yaratilmagan. • U hamisha mavjud bo‘lgan, shuning uchun ham uning mavjudligini davom ettirishga hech narsa yordam bermaydi – U O‘ziga yetarli! U mavjudlikni davom ettirish uchun hech kimga muhtoj emas, demak, uning oxiri bo'lishi mumkin emas, shuning uchun U o'ziga etarli, o'z-o'zidan mavjud va abadiydir yoki agar Qur'onga murojaat qilsa, Al-Qayyum "Birinchi va oxirgi". .
• Yaratguvchi keyin ketish uchun yaratmaydi. U jonzotlarga g'amxo'rlik qiladi, ular bilan sodir bo'lgan hamma narsani keltirib chiqaradi, keyin esa bu hayotni oladi. • “Alloh har bir narsaning yaratuvchisidir. U har bir narsaning qo'riqchisi va qo'riqchisidir. U osmon va yerning kalitlariga ega. Allohning oyatlariga iymon keltirmaydiganlar esa ziyon ko‘rguvchilardir” (39:62-63).
• Shuningdek:
• “Yer yuzida biron bir jonzot yoʻqki, Alloh taolo uni rizqiga bermasa. Alloh ularning yashash joylarini va saqlash joylarini biladi ... "(Qur'on 11: 6).
Ohirat (arab. ạlạkẖrẗ - oxir, oxirgi, kelajak hayot) - islom esxatologiyasida boshqa dunyo, inson uchun yagona abadiy va muhim hayot. Arabcha “ahira” so‘zi “oxir”, “keyin bo‘ladigan narsa”, “oxirgi kun” degan ma’nolarni bildiradi. Musulmonlar bu so'zni bu yerdagi dunyoning oxiri, shuningdek, o'limdan keyin boshlanadigan yangi, cheksiz hayot deb atashadi.
Ohirot dunyoning Kichik (o'lim) yoki Buyuk oxiri bilan boshlanadi, qiyomat kunini (qiyomat), jannatni (jannat) va do'zaxni (jahannam) o'z ichiga oladi. Isrofil farishta karnayining birinchi chalinishidan ikkinchi sura chalinguniga qadar davom etadigan vaqt oxirzamonning buyuk davri deyiladi[1].
Ahirat yerdagi hayotga (dunyoga) qarshidir. Oxira so'zining sinonimi al-mad atamasi. Er yuzidagi hayotni oxiratga qarama-qarshi qo'yish tushunchasi Muhammad payg'ambarning va'zlarida asosiy g'oyalardan biri bo'lib, u o'z vatandoshlarini barcha qilgan ishlari uchun javob berishga majbur bo'ladigan dunyo borligiga ishontirishga harakat qilgan. Musulmon ilohiyotida oxira tushunchasining rivojlanishi abadiy dunyo (dor al-baqo) va yerdagi hayotga (dor al-fana) qarshi turish, shuningdek, oxira (jannat, do'zax, jannat, do'zax) haqidagi fikrlarni batafsil bayon etish yo'nalishida olib borilgan. tirilish, qiyomat kuni va boshqalar)[2] .
Boshlanish vaqti