Mavzu: Farg’ona iqtisodiy geografik rayoni. Kirish

Viloyat agroiktisodiyoti. Mintaka iktisodiyotida kishloq xo‘jaligi etakchi rol o‘ynaydi. Hududning er maydoni, uning agroiklimiy resurelari, soylar va kator irrigatsiya infratuzilmasi ko‘p tarmokli kishlok xo‘jaligining rivojlanishiga xizmat kiladi. Xususan, viloyat hududi, uning kator adirlarini kuyoshga ro‘para turganligi ('"kungay") xam ijobiy axamiyatga ega. Bu erda SHimoliy Farg‘ona kanali, Katta Andijon, Katta Namangan va Katta Fargona kanallari asosiy sugorish manbalari xisoblanadi.
Namangan viloyatining umumiy er maydoni 718,1 ming gektar, uning 390,3 ming gektari kishlok xo‘jaligida foydalaniladigan erlardir (54,3 %). Erning foydali koeffitsienta Namangan, Norin, Uychi tumanlarida yukori, Pop tumanida esa u biroz past - 52,6 %.
Sug‘oriladigan er maydonlari viloyatda 235 ming ga yoki kishlok xo‘jaligida foydalaniladigan erlarning 60,9 foiziga tent. Norin, Mingbulok, Uychi, Uchko‘rgon, Namangan tumanlari kishlok xo‘jaligida foydalaniladigan erlarning deyarli 100 foizi sug‘oriladigan erlardan iborat. Kishlok xo‘jaligida foydalaniladigan erlarning 50,8 foiziga ekinlar ekiladi. Bu ko‘rsatkich Mingbulok, Uchko‘rgon, Norin xamda Uychi tumanlarida yukori, uning nisbatan past darajasi esa YAngiko‘rg‘on, Pop va Kosonsoy tumanlarida kuzatiladi. Pichanzorlar va yaylovlar ulushi o‘rtacha 39,1 % bo‘lgan xolda, uning kattarok ko‘rsatkichlari Pop va Kosonsoy tumanlarida kayd etiladi (25-ilova).
2013-yil boshida yirik shoxli qoramollar soni 557 ming bosh (2000 yilda 350 ming bosh). Agar krramolchilik uchun viloyatda sharoit birmuncha cheklangan bo‘lsa, ko‘y va echkichilikka bu erda kulay imkoniyatlar mavjud. Ularning soni 648 ming bosh. Vaholanki, 2000-yilda bu erda 480 ming bosh qo‘y va echkilar bokilgan. Bu borada, eng avvalo, Pop tumani ajralib turadi. 2012-yilda tirik vaznda 93 ming tonna go‘sht, 464 ming t sut, 170 mln. dona tuxum, 1350 tonna atrofida jun, 2646 tonna pilla olingan. Viloyatning, xususan, tog‘ etaklarida asalarichilik xam yaxshi rivojlangan.
Kishlok xo‘jaligi maxsulotlarining salmog‘i bo‘yicha YAngiko‘rg‘on va CHuet tumanlari etakchilik kiladi: 18,0 va 10,0 %. Qizig‘i shundaki, Namangan shaxri xam viloyat kishlok xo‘jalik maxsulotlarining 7,3 foizini beradi (26-ilova). Bu hozirgi zamon urbanizatsiyasi nuqtai nazaridan antika xolatdir-Nisbatan kam ko‘rsatkichga Kosonsoy va Mingbulok tumanlari ega. Albatga, real vaziyat yukoridagi ko‘rsatkichlarda emas, balki axoli jon boshiga
hisoblaganda yaqqol namoyon bo‘ladi. Bu jixatdan YAngiko‘rg‘on va Mingbulok tumanlari oldinda, Kosonsoy, Uychi, Pop tumanlarida esa pastrok mavkeni egallaYdi.
8-rasm. Namangan viloyati ekin maydonining tarkibi

2000 yil

2013 yil

paxta 38%
Viloyat qishlok xo‘jaligida fermsr'shlik ham ancha rivojlangan. 2013-yilda 5793 fermer xujaliklari bulgan va ularga 265 ming gektar er maydoni biriktirilgan, jami ishlovchilar soni 83,0 ming kishi. Har bir fermer xo‘jaligiga o‘rtacha 45,7 ga er va 14,3 kishidan ishchi to‘g‘ri keladi.