Mavzu: fizika mavzulariga axborot texnologiyalarini qo’llash usullari. Mundarija I. Kirish

Savollar.
1. Elektr zanjirini tashkil qilgan
qurilmalar nomini ayting.
2. Tok kuchi, kuchlanish qiymatlarini
aniqlang.
3. Zanjirda berilgan kattaliklardan
elektr qarshiligini toping.
4 Ampermetr va voltmetr zanjirga
qanday ulangan.
Javoblar:
1. Elektr zanjiri tok manbai, ampermetr, 2 ta elektr lampa, kaliti va voltmetrdan
tashkil topgan.
2. Tok kuchi I  0,6A Kuchlanish U  3V
3. Berilgan. Formula Yechilishi
I  0,6A
R
U
I 
   5
0,6
3
A
V
I
U
R
U  3V
I
U
R 
------------
R=?
Xulosa sifatida shuni takidlash kerakki, har bir o’qituvchi bu virtual laboratoriyalar
orqali kerakli tarqatma material tayyorlashi va dars davomida foydalanishi
mumkin. Tarqatma material o’quvchini fizika fanidan olgan bilimini
mustahkamlash, o’zi sinashi va fanga qiziqishi yana bir marotaba orttiradi.
Hozirda har bir fan o’qituvchisi axborot texnologiyalaridan foydalanishini bilishi
va darsda axborot texnologiyalarini qo’llab, tarqatma materallar tuzushi mumkin.
XULOSA.
Ta’lim texnologiyalari doimo axborotli bulgan, chunki ular kup xil axborotni sakdash, uzatish, foydalanuvchiga etkazib berish bilan boglik edi. Komp’yuter texnikasi va kommunikatsiya iositalari paydo bulishi bilan ukitnsh texnologiyalari tubdan uzgardi. Ta’lim jarayonida axborot texnologiyalarini amalga oshirilishi kuyidagilarning mavjud bulishini takrzo etadi:
• Ta’limning texnik vositalari sifatida komp’yuterlar va kommunikatsiya vositalari;
• Ta’lim jarasnini tashkil etysh uchun unga mos va tizimli va amaliy
dastur ta’minoti;
• Ta’lim-tarbiya jarayonida yangi o’quv texnika vositalarini tatbik,
etish buyicha mos metodik qo’llanmalar.
Ta’limning komp’yuterli (axborot) texnologiyalari - bu ta’lim oluvchiga axborotni tayayorlash va uzatish jaraeni bo’lib uni amalga oshirish vositasi komp’yuterdir, ya’ni:
O’quvchi talabalarda axborot bilan ishlash maxoratini shakllantirish, kommuiikativ qobiliyatlarini rivojlantirish;
"axborotli jamiyat" shaxsini tayerlash;
ta’lim oluvchilarning uzlashtirish imkoni darajasidagi etarli mikdorda axborot bilan ta’minlash;
•o’quvchi-talabalarda tadkikotchilik max,oratini, optimal qarorlar qabul qilish maxoratini shakllantirish.
Fan-texnika taraqqiyoti jadal sur’atlar bilan rivojlanib borgani sari axborot va axborot texnologiyalar tobora kuprok. ilm va mex,nat talab kiluvchi sharoitga aylanib bormokda. Ta’lim jarayonlarini tashkil etishda informatsion texnologiyalardan foydalanish o’quv jaraekini kizikarli, sermazmun, samarali kilib o’tkazish imkoniyatini beradi. Kasb-hunar kollejlarida maxsus, xususan kasbiy-mutaxassisdik fanlarini o’qitishda informatsion texnologiyalar imkoniyatlari (grafika, multimediya, animatsiya v.x,.k.)dan foydalanish o’quvchilarga shu fanni yanada mukammalrok, chukurrok; anglab etish imkonini yaratadi.
O’qitishning yangi axborot texnologiyalari usuli o’quvchi-talabaning emas, u eng avvalo o’qituvchi (pedagog)ning texnologiyasidir. O’quvchi-talaba zamonaviy axborot texnologiyasini urganmaydi balki uning maxsulotidan o’qitishning texnik vositasi sifatida foydatanadi. O’qituvchi (pedagog) zamonaviy texnologiyalarni kullab darsga tayyorlanadi, darsni tashkil kiladi, o’quvchi-talabalar bilimini nazorat kiladi va ta’lim mazmunini takomillashtirishda eng yukori darajasi yangi axborot texnologiyalarini ta’lim jarayoniga olib kirishdan iborat buladi.
Bu kabi o’qitish vositalari kompleksidan foydalanilgan xolda o’quvchi-talabalarga ta’sir kursatish birgina axborot kanallari (kurish, eshitish, x,.k.) orkali amalga oshiriladi.
Ma’lumki, o’qituvchi (pedagog)larning an’anaviy o’qitish usulida laboratoriya va amaliy ishlar o’tkazishlarga kup vakt ajratiladi. Bu mutaxassis tayyorlashning juda muxim tarkibiy kismidir. U nafakat o’quvchi talabaning nazariy bilimlarini mustax,kamlashga, o’quv materialini uzlashtirish samarasini oshirishga, balki muayyan soxada amaliy kunikmalarni xosil kilishga xam kumak beradi.
YUkrrida aytilganlarni hisobga olib, yangi tizim mutaxassis kadrlarni tayyorlash uchun muxim vazifalarni xal etishga yordam bera oladigan yangi samarali, xammabop pedagogik uslubni joriy etish zaruriyati tugildi deb ayta olamiz.
Aynan shu nuktai nazardan zamonaviy axborot texnologiyalarining tatbik, etilishi yukorida kursatilgap vazifalarni makbul tarzda xal kilish va an’anaviy o’qitish usulining bir kator kamchiliklarini bartaraf etishga kumak beradi. Bugungi kunga kelib, oliy va o’rta maxsus o’quv yurtlarida virtual stendlardan muvaffakiyatli foydalanilmokla. Virtual stendlar laboratoriya ishlarini o’tkazish, uni zarur tartibda tushunish va xokazolar bilan boglik muammolarnn komp’yuter samarasi xisobiga kimaytiriladi.
Bunda, ayniksa, zamonaviy jixozlar na apparatlarni xarid kilish, ularni barcha ta’lim muassasalarida taksimlash bilan boglik ulkan moliya zaxiralarining tejab krlinishi muximdir. Zamonaviy axborot texnologiyasi bulgan oddiy diskga unlab, ba’zan esa yuzlab laboratoriya ishlarini joylashtirish mumkin. endi esa bir dona shunday virtual laboratoriya stendi necha marta arzonga tushishini hisoblab chikish kiyin emas. Bundan tashkari ular bilan birga ta’lim muassasalarini ta’minlash mumkin. Demak, ta’lim jarayonlarida virtual stendlardan samarali foydalanish ta’lim sifatini oshiribgina kdlmay, balki ulkan moliya zaxiralarini tejashga imkon beradi xdmda xavfsiz, ekologik toza muxitni yaratadi. Virtual ukdtish stendlarini, ayniksa kimmatbaxo jixozni xarid kilishdan oldin diktat bilan urganib chikish zarur. Bu xodimlarni maxalliy sharoitda o’qitishga, ta’lim oluvchilarni xorij mamlakatlariga gurux-gurux, bo’lib junatishni oldini olishga imkon yaratadi. Agar ular da internetga ulangan kompyuter tarmogi bulsa, undan xam yaxshi buladi.
Internetning xalkaro axborot tizimi orkali masofali usullar yordamida mutaxassis kadrlar tayyorlash va pedagogik kadrlar malakasini oshirish imkoniyagi Respublika Vazirlar Maxkamasining 2001 yil 4 oktyabrda e’lon kilingan maxsus karorida kuzda tutilgan. Taxsil olayotganlar x,am, ta’lim muassasalari x,am virtual stendlardan foydalanishdan manfaat kuradilar.
Fanlarni ukitashsh informatsion (inovatsion) texnologiyalardan foydalanish nafakat ta’lim jarayonini olib borish, balki, uning natijalarini ya’ni o’quvchilarning bilim va kunikmalarini baxolashda xdm yukrri kursatkichlarga erishish mumkin. Bu usulni an’anaviy usul bilan kiyoslaganda juda kup afzalliklar yakkol ol kuzga tashlanadi.
SHunday kilib ta’lim jarayoniga zamonaviy axborot texnologiyalarinnng joriy etilishi kuyidagilarga olib keladi:

• ta’lim fanini o’quvchi-talabalarning anik; tayergarlik darajasini,

krbiliyatlarini, yangi material uzlashtirish sur’atini, kizikish va
mayllarni hisobga olib kuprok, individual ravishda yordam berish;

• 
  o’quvchi talabalarning bilish faoliyatini kuchaytirish, ularning ba’zi uzini-uzi takomillashtirish, ta’lim va kasbga kiziktirishni shakllantirishga intilishlarni kullab-kuvvatlash va rivojlantirish;
  
• 
  ta’lim jarayonida fanlararo alokdlarni kuchaytirish, borlik, hodisasini kompleks urganish;
  
• 
  ta’lim jarayonining moslashuvchanligi, omildorligi, tashkil topish shartlari va usullarini takomillashtirish hisobiga uni doimiy va dinamik yangilash;
  
• 
  barcha ta’lim muassasalarida o’qitishning muammoli va komp’yuter vositalaridan xamda virtual stendlardan foydalanish;
  
• 
  ta’lim jarayonining texnologik bazasini hozirgi zamon texnik vositalarini joriy etish yuli bilan takomillashtirish va boshkalar.
  

Ammo bu usulni xam ideal deya olmaymiz. Ta’lim tizimi nuktai nazaridan axborot texnologiyalarining joriy etilishi bilan birga yuzaga keladigan kuyidagi muammolardan kuz yumib bulmaydi: