Mavzu: Flotatsion reagentlar va ularning tasnifi

Anionli to'plovchilar sulfgidril va oksigidril to'plovchilarga bo'linadi. Oksigidril to'plovchilarda molekula polar qismining kationi kislorod bilan

O—Me sulfgidril to'plovchilarda esa oltingugurt bilan bog'langan:

S—Me
oksigidril to'plovchilarga yog' kisłotalari va ularning sovunlari, alkilsulfatlar, alkil va arilsulfonatlar kiradi. Sulfgidrillarga esa ksantogenatlar, merkaptanlar, ditiofosfatlar va h.k. lar kiradi.
Yog' kisłotalari va ularning sovunlari. To'plovchilarning bu guruhiga texnik olein kisłotasi, natriyli sovun (natriy oleati), sulfatli sovun, talliy yog'i, oksidlangan kerosin va h.k. lar kiradi.
Olein kisłotasi 14 ^o c da muzlovchi suyuqlik. Shuning uchun uni ishlatganda organik erituvchi (kerosin) qo'shiladi yoki bo'tana qizdiriladi. Olein kisłotasi tanqis va qimmat reagent hisoblanadi, amalda uning o'rnini bosuvchi talliyli yoki sulfatli yog', naften kisłotasi va h.k. lar ishlatiladi.
Yog' kisłotalari jarayonga suvli emulsiya holida beriladi va kalsit CaC03, fluorit CaF2, sheyelit CaW04, barit BaS04 va h.k.larni yaxshi flotatsiyalaydi.
Yog' kisłotalarining sovunlari yog' kisłotalarini ishqorlar, metall karbonatlari yoki ularning oksidlari bilan neytrallab olinadi. Metallarning sovunlari suvda yog' kisłotalarga nisbatan yaxshi eriydi va shu sababli jarayonga suvli eritma holida beriladi.
Alkilsulfat, alkil va arilsulfonatlar. Sulfat kisłotaning spirtlar bilan o'zaro ta'sirlashuvidan sulfat kisłotaning murakkab efiri — alkilsulfat kisłota hosil bo'ladi. Ishqoriy metallarning alkilsulfat kisłota tuzlari alkilsulfonatlar deyiladi.
Sulfat kisłota uglevodorodlar bilan ta'sirlashganda suv va sulfokislota hosil bo'ladi va ularning tuzlari alkil- va arilsulfonatlar deyiladi. Alkilsulfatlarning molekulasida kisłota qoldig'ining oltingugurt atomi uglerod atomi bilan to'g'ridan to'g'ri bog'langan (R—S03Me), sulfonatlarda esa kisłorod orqali bog'langan (R— O—S03Me).
To'plovchilarning bu guruhi fizikaviy-kimyoviy xossalari bo'yicha bir-biriga yaqin, suvda yaxshi eriydi, suvli eritmalarida ionlarga to'liq dissotsilanadi. Ular baritli, berilliyli, xromli va boshqa minerallarning hamda sheyelit-baritli boyitmalarning flotatsiyasida ishlatiladi. Bu reagentlar bir vaqtning o'zida ko'pik hosil qiluvchilar vazifasini ham bajaradi.
Alkilsulfatlar alkil- va arilsulfonatlarga nisbatan ancha kuchli to'plovchilar hisoblanadi.
Og'ir rangli metallar va nodir metallar rudalarini boyitishda sulfgidril to'plovchilar (ksantogenatlar, ditiofosfat, merkaptanlar va boshqalar) keng qo'llaniladi.