Mavzu: foiz risklarining iqtisodiy mohiyati va uni yuzaga kelish sabablari

Bank risklari to‟g‟risida iqtisodchi olimlarning fikrlari xilma-xil bo‟lib, ular bu tushunchaning mohiyatini turlicha talqin qilayotirlar. Buning sababi shundaki, risk keng ma‟noli, faoliyatning, jarayonlarning turli bosqichlarida uchrab turuvchi ko‟p qirrali tushunchadir.

Taniqli iqtisodchi olim O.I.Lavrushin “Bank riski ehtimoliy hodisaning qiymat o‟lchovi bo‟lib, u yo‟qotishlarga olib keladi” degan fikr beradi. Bu fikrni qisman rad etgan holda iqtisodchi olima Sh.Z.Abdullayeva “Risk doimo yo‟qotishlarga olib kelmaydi, bank riski bank faoliyatini amalga oshirish jarayonida bank mablag‟larining bir qismini yo‟qotish yoki daromad ololmaslik sharoitida ijobiy natijaga umid qilib, bank operatsiyalarini o‟tkazishdir” deb fikr bildiradi.

Bank faoliyatida risklarning yuzaga kelishi sabablari mavjud:

Bank faoliyatida risklarning yuzaga kelishi sabablari mavjud:

• 
  bozorni yaxshi o‟rganmaslik;
  
• 
  - resurslarni jalb qilish va ularni joylashtirish sohasida ma‟lumotlarning yetarli emasligi;
  
• 
  - kreditlanadigan loyiha, ob‟ekt va mijozlar to‟g‟risida ularning moliyaviy ahvoli to‟g‟risidagi ma‟lumotlar va axborotlarning to‟liq emasligi;
  
• 
  - tarmoqlar faoliyati xususiyati inobatga olinmasligi;
  
• 
  - sub‟ektlar yoki mijozlarning ongi, saviyasi, mablag‟lardan foydalanish bo‟yicha bilim va maqsadlarining turli xilligi va boshqalar. Shu sababli bank risklarining iqtisodiy kategoriya sifatida ta‟rifi uning ob‟ektiv va sub‟ektiv sabab va oqibatlarini o‟zida ifoda qilmog‟i lozim
  

Tijorat banklari o'z faoliyatidan kelib chiqqan holda bozor risklaridan biri bo'lgan foiz riskiga duch kelishadi.

Tijorat banklari o'z faoliyatidan kelib chiqqan holda bozor risklaridan biri bo'lgan foiz riskiga duch kelishadi.

Piter S. Rouzning bankirlar orasida mashhur "Bank menejmenti" kitobida foiz riskiga quyidagicha ta'rif berilgan: “ Foiz riski - foiz stavkasining kutilmagan holda salbiy tomonga o'zgarib ketishi oqibatida bankning foydasi, shu bilan birga bank kapitalini kamayishidir ”