Mavzu: Geodeziyada qöllaniladigan koordinatalar sistemasi Reja: Geografik koordinatalar

Yer yuzasidagi nuqtaning balandligi.
Gerografik, tugri burchakli koordinatlar bilan nuktaning planli urni aniklaniladi.
Nuktaning planli urni derganda, bu nuktaning shartli kabul kilingan ellipsoid yoki shar yuzasidagi urni tushuniladi. Xakikatda esa nukta err ellipsoidi yuzasida emas, balki yerning tabily (fizik) yuzasida joylashgan nuktaning urnini aniklash uchun uning boshlangich satiy (geroid) yuzasidan balandligini xam e'tiborga olish zarur. Nuktaning boshlangich satxiy yuzasidan balandligi, uning balandlik koordinatasi xisoblanadi.
Yer yuzasidagi nuktaning balandligi, shu nuktadan satiy yuzaga tushurilgan tik chizik uzunligiga terngdir. Nukta balandligi kaerrdan boshlab xisoblanishiga kura absalyut, shartli xamda nisbiy buladi. Yer yuzasidagi nuktaning absalyut balandligi okeran yoki derngiz satiga nisbatan xisoblanadi. Nuktaning absalyut balandligi N, bilan bergilanadi. Odada xar bir mamlakat territoriyasidagi nuktalarning absalyut balandiklari, shu mamlakat territoriyasida joylashgan biron bir dengiz satxiga nisbatan aniklaniladi.
M: MDX da nuktalarning absalyut balandligi Kronshtad (Boltik dengizi) fushogining noliga nisbatan xisoblaniladi. Kronshtadt futshtogi - Kranshtadt aylanma kanalidagi kuprikning granit ustuniga makamlangan mis taxtadir. Bu mis taxtaga fin kultigi suvining kup illar kuzatish natijasida aniklangan urtacha satxi chizik bilan bergilangan. Bu chizikka futshtok noli deryiladi.
Agar biron -bir joyda nuktalar balandigini Boltik dengizi satxiga nisbatan aniklash mumkin bulmasa, ya'ni nukta balandligi aniklanayotgan joyda absalyut balandligi ma'lum bir nukta bulmasa shu joydagi biron nuktaning balandligi ma'lum bir mikdorga terng derb kabul kilinadi va bu nuktaga nisbatan boshka nuktalarning balandligi aniklaniladi. Bu nuktalarning balandligi shartli balandlik xisoblanadi.
Tayanch suzlari
Kenglik, uzoqlik, bosh meridian tekisligi, ekvator tekisligi, sharkiy, garbiy, shimoliy, janubiy, uq merridian, kilomertrli tur, absissa uqi, ordinata o'qi, 6-gradusli zona, gorizontal proeksiya, nisbiy balandlik, absalyut balandlik, shartli balandlik.