Mavzu: geyger-myuller schyotchigining sanash xarakteristikasi


Download 0.81 Mb.
bet1/16
Sana08.05.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1444375
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
GEYGER-MYULLER SCHYOTCHIGINING SANASH XARAKTERISTIKASI


MAVZU: GEYGER-MYULLER SCHYOTCHIGINING SANASH XARAKTERISTIKASI

REJA:

I. Kirish
II. Asosiy qism
I Bob Geyger-Myuller schyotchigining sanash xarakteristikasi
1.1 Geiger hisoblagichi tomonidan aniqlangan zarrachalar
1.2 Geiger hisoblagichining yana bir muhim xususiyatlari
II Bob Geiger hisoblagichining tarixi
2.1 Geiger-Myuller hisoblagichining ishlash printsipi
2.2 Radioaktiv nurlanish turlari
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Geyger hisoblagichi ikkita elektrodli evakuatsiya qilingan silindr bo'lib, unga oson ionlashtiriladigan neon va argondan iborat bo'lgan gaz aralashmasi kiritiladi, unga ozgina halogen - xlor yoki brom qo'shiladi.
Elektrodlarga yuqori kuchlanish qo'llaniladi, bu o'z-o'zidan zaryadsizlanish hodisalarini keltirib chiqarmaydi (rasmga qarang).

Hisoblagich uning gaz muhitida ionlanish markazi - tashqaridan kelgan ionlashtiruvchi zarracha tomonidan hosil qilingan ionlar va elektronlar izi paydo bo'lguncha shu holatda qoladi.
Elektr maydonida tezlashuvchi birlamchi elektronlar gaz muhitining boshqa molekulalarini "yo'lda" ionlashtiradi va tobora ko'proq yangi elektronlar va ionlarni hosil qiladi. Ko'chki kabi rivojlanib, bu jarayon elektrodlararo bo'shliqda uning o'tkazuvchanligini keskin oshiradigan elektron-ion bulutining paydo bo'lishi bilan yakunlanadi. Hisoblagichning gaz muhitida oddiy ko'z bilan ham ko'rinadigan (agar idish shaffof bo'lsa) oqim paydo bo'ladi.
Teskari jarayon - gaz muhitining asl holatiga qaytishi - uning tarkibidagi halogen ta'sirida sodir bo'lib, bu zaryadlarning intensiv rekombinatsiyasiga yordam beradi. Ammo bu jarayon ancha sekinroq. Hisoblagichning radiatsiya sezgirligini tiklash uchun zarur bo'lgan vaqt uzunligi va aslida uning tezligini aniqlaydi - "o'lik" vaqt - hisoblagichning muhim pasport xususiyatidir.
Galogen- hisoblagichning gazsimon muhitining sarflanadigan qismi. Ammo bu qism shunchalik kattaki, fonda hisoblash rejimida bu asrlar davomida etarli bo'ladi (masalan, SBM20 hisoblagichining halogen uchun ishlash vaqti kamida 2 10 10 impuls).
Ushbu turdagi hisoblagichlar halogen o'z-o'zidan o'chadigan hisoblagichlar deb ataladi. Eng past ta'minot kuchlanishi, ajoyib chiqish signali parametrlari va etarlicha yuqori tezlik bilan ular, ayniqsa, maishiy radiatsiya monitoringi qurilmalarida ionlashtiruvchi nurlanish sensori sifatida foydalanish uchun mos ekanligini isbotladi.
Geiger hisoblagichlari ionlashtiruvchi nurlanishning har xil turlariga - a, b, g, ultrabinafsha, rentgen, neytronga javob berishga qodir. Ammo hisoblagichning haqiqiy spektral sezgirligi uning dizayniga bog'liq.
Qalinligi 0,05 .... 0,06 mm bo'lgan zanglamaydigan po'latdan yasalgan silindrsimon silindrli hisoblagichlar keng tarqalgan. Bunday hisoblagichdagi shar ham uning katodidir. Bunday yupqa devorli hisoblagichning spektral sezgirligi g- va qattiq b-nurlanish bilan chegaralanadi.
Shisha sharli hisoblagichlar faqat g-nurlanishga sezgir (b-nurlanish uchun 1 mm qalinlikdagi shisha deyarli engib bo'lmaydigan to'siqdir). Bunday hisoblagichlardagi katod shishaning ichki yuzasiga yotqizilgan nozik o'tkazuvchan qatlamdir. Qalin devorli (0,2 mm dan ortiq) metall silindrli b-nurlanish va hisoblagichga nisbatan sezgirlikni deyarli butunlay yo'qotadi.
Yumshoq b-nurlanishni aniqlash uchun mo'ljallangan Geiger hisoblagichlarida juda nozik slyudadan maxsus oynalar tayyorlanadi.
Rentgen hisoblagich oynasi berilliydan, ultrabinafsha hisoblagichi esa kvarts shishasidan qilingan.

Bor neytron hisoblagichga kiritiladi, u bilan o'zaro ta'sirlashganda neytron oqimi osongina aniqlanadigan a-zarrachalarga aylanadi.
Foton nurlanishi - ultrabinafsha, rentgen, g-nurlanish - Geiger hisoblagichlari bilvosita idrok etadilar: fotoelektr effekti, Kompton effekti, juft hosil qilish effekti orqali; har bir holatda, katodning materiali bilan o'zaro ta'sir qiluvchi nurlanish elektronlar oqimiga aylanadi.
Geiger hisoblagichi tomonidan aniqlangan har bir zarracha, undagi qisqa (millisekundning fraktsiyalari) oqim pulsini qo'zg'atadi. Vaqt birligida sodir bo'ladigan impulslar soni - Geiger hisoblagichining hisoblash tezligi - ionlashtiruvchi nurlanish darajasiga va uning elektrodlaridagi kuchlanishga bog'liq. U chuqurning besleme kuchlanishiga nisbatan hisoblash tezligining odatiy grafigi shaklda ko'rsatilgan. a.




Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling