Mavzu: Gidrodinamika. Suyuqlik harakatining asosiy xarakteristikasi reja

Suyuqlik sarfi va tezligi. O’zgarmas ko’ndalang kesimlitrubada suyuqlik xarakatini ko’rib chiqamiz.
Vaqt birligida ko’ndalang kesim orqali oqib o’tayotgan suyuqlik miqdoriga suyuqlik sarfideyiladi. Agar suyuqlik sarfi m³/s, m³/soat o’lchov birliklarida o’lchansa - xajmiy sarf, kg/s, kg/soat larda o’lchansa - massaviy sarf deb xisoblanadi.
Oqim ko’ndalang kesimining turli nuqtalarida suyuqlik zarrachalarining tezligi bir xil bo’lmaydi.
Quyida keltirilgan 3 - rasmga binoan, truba o’qi atrofida suyuqlik tezligi maksimal, uning devoriga yaqinlashgan sari minimal qiymatga teng bo’ladi. Lekin, ko’pchilik xollarda truba ko’ndalang kesimi orqali oqib o’tayotgan suyuqlik tezliklarining taqsimlanish qonuniyatlari noma’lum yoki uni aniqlash juda qiyin. Suyuqliklarning xaqiqiy tezligini o’lchash juda murakkab bo’lgani uchun, muxandislik xisoblashlarda zarrachalar o’rtacha tezligi ishlatiladi. Suyuqlik xajmiy sarfi V (m³/s) ning truba ko’ndalang kesim yuzasi F (m² ) nisbatiga o’rtacha tezlikw (m/s) deb nomlanadi:

(10)
Bundan xajmiy sarf,
(11)

Massaviy sarf G (kg/s) esa, quyidagi formuladan aniqlanadi:

(12)
bu yerda  - suyuqlik zichligi, kg/m³
Shuni aloxida ta’kidlash kerakki, yuqorida keltirilgan formulalar istalgan shakldagi ko’ndalang kesimli kanallar uchun xam to’g’ri keladi.

Tekshirish uchun savollar:

1. 
   Reynolds tajribalari. Reynolds kriteriysi va uning fizik ma’nosini tushuntirib bering.
   
2. 
   Harakatdagi suyukliklar uchun Eylerning differensial tenglamasini ifodalab bering.
   
3. 
   Suyuqlik sarfi va tezligi haqida nimalarni bilasiz?