- Интернет тармоғи орқали бузғунчининг атайин бирор-бир кимсага моддий ёки маънавий зиён етказиши жараёнидир. Бугунги кунда киберфирибгарликнинг яққол кўриниши – жабрдийданинг молиявий маълумотларини ўғринча қўлга киритган ҳолда, унга моддий ва маънавий зарар етказиши ҳоллари кенг тус олмоқда.
Буллинг - (инг. “дўқ қилиш”, “зўравонлик қилиш”) ижтимоий моҳияти бошқаларни қўрқитиш, камситиш, жисмоний ва руҳий террор қилиш йўли билан ўзига бўйсундириб олиш. Кибербуллинг эса Интернет орқали виртуал тармоқ фойдаланувчиларини, айниқса, ёшларни ҳақоратлаш, камситиш ва шу билан бирга, уларда бундай хатти-ҳаракатларга рағбат уйғотиш жараёнидир.
Грифинг - кўпчилик компьютер ўйинчилари иштирокидаги ўйин жараёнида кимнингдир қаттиқ жаҳлини чиқариш, яъни руҳий зарба бериш. Бундай ўйинлар натижасида айрим ҳолларда “жаҳл отига минган” жабрдийда ёшлар ўзига шикаст етказиб қўяди. Грифинг “ўйин ичидаги вандализм” деб ҳам таърифланади. Грифинг билан шуғулланувчи кимсалар “грифёрлар” деб аталади.
Глобал тармоқда фойдаланувчиларнинг онгига салбий таъсир кўрсатадиган ахборотлар тури Ҳаёсиз мазмундаги материаллар - Кўплаб фойдаланувчиларнинг “севимли” машғулотига айланиб улгурган бундай контентлар глобал тармоқда мунтазам янгилаб борилмоқда. Ҳаёсиз мазмундаги веб-сайтлар сони ҳозирда 4,2 миллиондан ошиб кетган бўлиб, бундай сайтлар маълум бир кимсаларнинг энг даромадли манбаи бўлиб хизмат қилмоқда. Ҳозир дунёдаги 42 фоиздан ортиқ болалар ва ўсмирлар онлайн порнография таъсирига тушиб қолаётгани эса ачинарли ҳолдир.
Шафқатсизлик, зўравонликни тарғиб этувчи материаллар - Дунё бўйлаб компьютер ўйинларининг 49 фоизи зўравонлик ва шафқатсизлик мазмунида. Халқаро экспертлар дунё миқёсида 38 фоиз бола зўравонлик руҳидаги сайтларга мунтазам равишда киришини хавотир билан тилга олади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
