Mavzu: gruntlarning fizik xossalari

MAVZU: GRUNTLARNING FIZIK XOSSALARI.


Tayanch iboralar:
poydevor; oraliq tayanch; yuklar; gruntlarning fizik - mexanik xossalari; gruntlarning meʼyoriy ko‘rsatkichlari; gruntlarning hisobiy ko‘rsatkichlari; ko‘tarib turuvchi grunt qatlami.


2-ilova
AMALIY MASHG‘ULOT MATNI
1. Ishdan maqsad: oraliq tayanch poydevorini loyihalash uchun zarur bo‘lgan maʼlumotlar bilan tanishish; gruntlarning fizik-mexanik xossalarini aniqlash; ko‘tarib turuvchi grunt qatlamini tanlash.
2. Ustun tayanchi poydevorini loyihalash uchun dastlabki maʼlumotlar. Quruq joyda joylashgan ko‘prik tayanchi poydevorini loyihalash uchun dastlabki maʼlumotlar sifatida qo‘yidagilar ishlatiladi: oraliq qurilmalarning uzunligi; tayanch turi va balandligi; vaqtinchalik vertikal yuk bilan yuklanish sxemasi (chap, o‘ng, ikkala qurilma); yuklar birikmasi; yer sathi (NL); yer osti suv sathi (WL); geologik skvajina raqami; qurilish hududi.
Topshiriqqa binoan talabalar berilgan turdagi tayanchni A4 formatga chizishlari kerak.
Berilgan oraliq qurilmalar va yuklanish sxemalarga qarab taʼsir etuvchi yuk qiymatlari 1-ilova bo‘yicha qabul qilinadi. Har bir berilgan yuklar birikmalari uchun bajariladi.
Gruntlar tavsifi berilgan injenerlik-geologik skvajina raqami bo‘yicha 2.5-jadvaldan qabul qilinadi. Grunt qatlami 3 qatlamdan iborat bo‘lib, har biri uchun qalinligi, zarrachalar zichligi, grunt zichligi, tabiiy namlik, oquvchanlik va yoyilish chegaralaridagi namliklar ko‘rsatilgan.
3. Gruntlarning fizik - mexanik xossalari jadvalini tuzish. 1.1- jadvalning 1 - 9 grafalari 2.5 - jadvalda berilgan maʼlumotlar bo‘yicha to’ldiriladi. Har bir qatlamning tagi yer satxi (NL) dan hisoblanadi.
Berilgan gruntning fizikaviy tavsiflari: grunt zarrachalarining zichligi ρ_s grunt zichligi ρ, tabiiy namlik w, okish chegarasidagi namlik w_L va plastiklik chegarasidagi namlik w_p. Bunda w_L va w_p faqat changsimon-loyli gruntlar uchun berilgan.
1.1- jadvalning 10-14 grafalardagi grunt tavsiflari hisoblash orqali topiladi.

Plastiklik soni I_p=w_L-w_p, %; (1)

Oquvchanlik ko‘rsatkichi (2)
Quruq gruntning zichligi (3)
G’ovaklik koeffitsiyenti (4)
Suvga tuyinish koeffitsiyenti (5)
15 - 19 grafalardagi grunt tavsiflari meʼyoriy hujjatlar bo‘yicha aniqlanadi.
Grunt turi va uning fizikaviy holati bo‘yicha quyidagi tasnifiy ko‘rsatkichlariga qarab aniqlanadi:
– yirik siniqli va qumli gruntlar uchun granulometrik tarkibi, g‘ovaklik koeffitsiyenti va suvga tuyinish koeffitsiyenti bo‘yicha
– changsimon - loyli gruntlar uchun plastiklik soni va oquvchanlik ko‘rsatkichi bo‘yicha.
Gruntning shartli qarshiligi R_o bo‘yicha qabul qilinadi. Interpolyasiya qilmaslik uchun nomogrammalardan foydalanish tavsiya etiladi.
Solishtirma bog‘lanish, ichki ishqalanish burchagi va deformatsiya modulining meʼyoriy qiymatlarida ko‘rsatilgan.
Qurilish maydonining qidiruv ishlari natijalari tahlili injenerlik-geodezik, injenerlik-geologik va injenerlik-gidrometeorologik qidiruv ishlarining natijalarini o‘rganish asosida qilinadi.
Ko‘tarib turuvchi grunt qatlami zaminning deformatsiyalanishi, ko‘tarish qobiliyati, bo‘sh gruntlarniig mavjudligi va yer osti suvlarning joylashish chuqurligiga qarab tanlanadi.