Mavzu: G’urumsaroy va Rishton kulolchilik maktabi

turdagi tuproklarga aralashmagan xolda ishlab chikarishga jalb kilish
imkonini beradi. Kulollar Rishton yakinidagi toglardan har xil
buyoklar, kvartsli kum va olovbardosh gillarni kazib olishgan. 1960
yillarda yukorida eslatib utilgan moviy sopol buyumlari ishlab
chikariladigan an’anaviy markazlar barxam topa boshladi. Ana
shunday sharoitda San’atshunoslarning Butunittifok konferentsiyasi
(Fargona 1974 yil) kabul kilingan moviy ishkorli sopol idishlari ishlab
chikarish an’analarini saklab kolish xakidagi karori amaliy axamiyat
kasb etdi. Ushbu karor ustalarga ma’kul tushdi. Ular oldingi ishlab
chikarishga kaytib buyumlarni bezashning an’anaviy shakllari va
usullarini kayta tiklay boshladilar. Keyingi 20 yil ichida Rishton
sopoli an’anaviy badiiy va texnologik usullar asosida yana kayta
tiklandi. Ishkorli sir tayyorlash ham yo’lga qo’yildi.Rishton
sopolchiligining mahalliy badiiy xususiyatlari ko’p jihatdan
buyumlarga naqsh berilishida ko’zga tashlanadi1.
1970-90 yillardagi girix bezaklar orasida tursimon naqsh,
rombsimon naqsh, uchburchakli shakllarning bir maromda
joylashtirilishi doirasimon shakllarning zanjir shaklida bir tekis
berilishi nuktali naqsh qora va ok kvadratchalarning navbat bilan o’rin
almashishi shaklidagi naqsh egri va to’g’ri chiziklar shaklidagi
doiracha va to’pbarggul shaklidagi mavhumiy geometrik bezaklar ko’p tarqaldi. O’simliksimon naqshlar ayniksa turli–tuman va
sermazmundir. O’simlik dunyosiga oid mavzularni talqin kilishda
ayniksa an’anaviy belgilar bilan bu mavzularning yangicha talkinlari
nisbatan yakkol kuzga tashlanadi.
Hayvonlarga oid va antropomorfik mavzular Rishton
kulolchiligida «parchasi yaxliti uchun» tamoyiliga ko’ra takdim