Mavzu: Hujjarlarni rasmiylashtirish bo’yicha talablar

Arslonov Og’abekning BJHT faindan
Hujjatlarni rasmiylashtirish bo’yicha talablar
mavzusida mustaqil ishi

Mavzu: Hujjarlarni rasmiylashtirish bo’yicha talablar.

Reja:

• 
  Hujjat mazmuni.
  
• 
  Hujjatlarni tuzilishiga ko’ra guruhlash.
  
• 
  Hujjatlarni tayyorlash bo’yicha umumiy qoidalar va zaruriy qismlar.
  
• 
  

Hujjat mazmuni

Muayyan turdagi hujjat, albatta, o’ziga xos til xususiyat va sifatlar bilan belgilanadi. Bu xususiyat chuqur tasavvur qilmasdan turib, mukammal hujjatchilikni yaratish haqida gap ham bo’lishi mumkin emas. Shuning uchun bu o’rinda hujjatlar tasnifi masalasi alohida ahamiyat kasb etadi. Hozirgi hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko’ra tasnif qilinadi. Tasniflashda garchi mutlaqo bir xil guruhlashtirish mavjud bo’lmasada, har qanday, bir qadar yagonalashgan guruhlashtirish bor.

 

Hujjat turlari

Boshqaruv jarayonini murakkabligi va serqirraligiga muvofiq ravishda idoraviy ish yuritish qog’ozlari hujjatlar xilma-xil va juda ko’p turlarga bo’linadi. Muayyan turdagi hujjat xususiyati va sifatlarni har taraflama va chuqur tasavvur qilmasdan turib mukammal hujjatni yaratib bo’lmaydi. Hujjatshunoslikda hujjatlar bir necha jihatlarga ko’ra tavsiflanadi.

 

Tuzilish o’rniga ko’ra:

1.Ichki hujjatlar

2.Tashqi hujjatlar

 

Mazmuniga ko’ra:

1.Sodda hujjatlar

2.Murakkab hujjatlar

 

Shakli jihatidan:

1.Xususiy hujjatlar

2.Namunaviy hujjatlar

3.Qolipli hujjatlar

 

Tegishlilik jihatidan:

1.Rasmiy yoki xizmat hujjatlari

2.Shaxsiy hujjatlar

 

Tayyorlanish xususiyatiga ko’ra

1.Qoralama

2.Asl nusxa

3.2-nusxa(dublikat)

 

Ma’muriy-boshqaruv faoliyatida hujjatlar quyidagicha tavsiflanadi: tashkiliy hujjatlar, farmoyish hujjatlari, ma’lumot-axborot hujjatlari, xizmat yozishmalari.

Ish yuritishda ko’p uchraydigan asosiy hujjatlar mazkur 4ta hujjatlar asosida yoritilgan.

Hujjatlarni tayyorlash bo’yicha bugungi kunda shakllangan umumiy qoidalarga ko’ra boshqaruv hujjatlari zaruriy qismlar(rekvizitlar)ning belgilangan majmuiga va ularning barqarorlashgan joylashish tartibiga ega. Tashkiliy farmoyish hujjatlarining zaruriy qismlari 29ta.

Hujjatlarni tayyorlash bo’yicha bugungi kunda shakllangan umumiy qoidalarga ko’ra boshqaruv hujjatlari zaruriy qismlar(rekvizitlar)ning belgilangan majmuiga va ularning barqarorlashgan joylashish tartibiga ega. Tashkiliy farmoyish hujjatlarining zaruriy qismlari 29ta.

Hujjatning har bir turi mazkur(29ta) zaruriy qismlarning barchasini o’z ichiga olmaydi. Hujjatning turiga muvofiq ravishda ayrim bir turi ta’minlash darajasida ishlatiladi.

 

 

Savollar:

1.Ma'muriy-boshqaruv faoliyatida tashkiliy hujjatlar, farmoyish hujjatlari, ma’lumot-axborot hujjatlari, va xizmat yozishmalari qanday turdagi hujjatlarga ajratiladi?

2.Ish yuritishda ko’p uchraydigan hujjatlar qaysi turdagi hujjatlarga asoslangan?

3.Boshqaruv hujjatlari tayyorlash bo’yicha bugungi kunda shakllangan umumiy qoidalar nima haqida ma'lumot berilgan?

4.Tashkiliy farmoyish hujjatlarining zaruriy qismlari nechta?

5.Hujjatlar turlari taqsimlangan 29 ta zaruriy qismlarning barchasini o’z ichiga olmaydigan holatlar ham mavjudmi?

 

Test savollari:

 

1.Hujjatlar tasniflashida nima uchun bir necha guruhlashtirishlar mavjud bo'ladi?

 

A) Turining xususiyatlari va sifatlari bo'yicha

B) Hujjatlarning mazmuni va maqsadi bo'yicha

C) Hujjatning tashkil etilgan yo'nalishiga ko'ra

D) Barcha yuqoridagilari to'g'risida

 

2.Tashkiliy hujjatlar qaysi maqsad uchun ishlatiladi?

A) Xodimlarning ish tartibi va ish joylarini aniqlash uchun

B) Xodimlar orasidagi munosabatlarni aniqlash uchun

C) Kafedralar orasidagi koordinatsiya qilish uchun

D) Ma’lumotnoma yoki ko'rsatma ko'paytirish uchun

 

3.Hujjatlar yaratish jarayonida hujjat turlari bo'yicha muhim xususiyatlarni aniqlashga qanday yordam beradi?

A) Hujjatni mazmuni bo'yicha o'rganish orqali

B) Hujjatning turi va uning maqsadi bo'yicha tahlil qilish orqali

C) O'zining qo'llanish jarayoniga ko'ra turini belgilash orqali

D) Ularning xususiyatlarini tayyorlash jarayonida jamiyatning tushunchalaridan foydalanish orqali

4.Hujjat yaratish jarayonida, hujjatning maqsadi va mazmuni haqida to'liq tushuncha hosil qilish uchun nima tavsiya etiladi?

A) Hujjat turlari va ularning xususiyatlari haqida ko'proq ma'lumot olish

B) Hujjatni tayyorlash uchun zaruriy qismlarni aniqlash

C) Hujjatni qo'llanish jarayoniga ko'ra belgilash

D) Hujjatni matnli va rasmiy qismlarga bo'lib tuzish

5.Hujjat tayyorlash jarayonida zaruriy qismlarni belgilashdan tashqari, hujjat turlari bo'yicha turli xususiyatlar ham aniqlanishi mumkin. Shundan biri, xizmat yozishmalari hujjatlari uchun muhim bo'lgan xususiyat qanday?

A) Matnda xizmatni yaratish, ko'rsatish va taqdim etish ko'nikmalarini o'z ichiga oladi.

B) Axborot tizimida foydalanish uchun kerakli malumotlarni taqdim etadi.

C) O'zining qo'llanish jarayoniga ko'ra turini belgilash orqali

D) Hujjatni matnli va rasmiy qismlarga bo'lib tuzish