Mavzu: Huquqiy madaniyat va huquqiy tarbiyani yuksaltirishning o`ziga xos xususiyatlari. Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

V) Yuridik muassasalar. Huquqiy rivojlanish va huquqiy madaniyatning harakatlantiruvchi kuchi amaliyotchi yurist va huquqshunos olimlar hamda o‘qituvchilardan iborat professional yuridik jamoadan iborat. Yuristlar huquqiy taraqqiyot egalari, jamiyatda yuz berayotgan huquq va erkinliklar rivojlanishi, huquqiy da’volar qilish jarayonlari, shaxsni va jamiyatni o‘zboshimchalik va boshboshdoqlikdan himoya qilish talablarining ifodachilaridir. Oxir oqibatda huquqshunoslar qanday bo‘lsa, huquq ham shunday bo‘ladi. Huquq va huquqshunoslarning darajasi esa ularga berilgan huquqiy ta’limga bog‘liq.
Yuridik muassasalar, ular faoliyatining samaradorligi nafaqat jamiyatning, balki davlatning ham huquqiy madaniyati darajasini belgilab beradi. Aynan konstitutsiyaga muvofiq tarzda halq irodasini ifodalovchi va uning manfaatlariga xizmat qiluvchi davlat ushbu muassasalarning faoliyatini tashkil etadi va ta’minlaydi. Jamiyat va davlatning demokratikligiga, rivojlanganlik darajasiga yuridik muassasalar qanday ishlayotganligiga qarab ham baho beradilar.
G) Huquqiy ong. Huquqiy ong shaxs ongida, jamiyat g‘oyalarida namoyon bo‘lgan huquqdir. Huquqiy ong huquq va qonuniylikka munosabatdagi e’tiqodlar, tassavurlar, boholar, his-tuyg‘ular va ma’naviyatning boshqa tarkibiy qismlari tizimidir.
D) Huquqiy hatti- harakat. Huquqiy madaniyat darajasini ko‘rsatuvchi indikator bo‘lgan beshinchi elementi huquqiy hatti-harakatdir. Shunday holat yuzaga keldiki, yuridik fan asosan qonunga xilof hatti-harakatlar muammolari bilan, uning sabablari va shart- sharoitlarini o‘rganish bilan shug‘ullanib, huquqiy hatti-harakatning qonunga muvofiq shakli kam tadqiq etilgan. Ayni paytda huquqiy hatti-harakatning ijtimoiy foydali turlarini aniqlash, ta’minlash va rivojlantirish jamiyat huquqiy madaniyatini ko‘tarishning qudratli vositasidir. Qonunga mos hatti- harakat huquqiy normalarda mavjud bo‘lgan ideal ahloq bilan mos keluvchi yuridik ahamiyatga ega harakatlarni amalga oshirishni taqozo этади.
Huquqiy madaniyat qonuniy hatti-harakatlarni shakllantirish uchun o‘ziga xos start maydonchasi va ayni paytda uning mezoni bo‘lib namoyon bo‘ladi.
Yuqorida biz huquqiy madaniyatning asosiy elementlarini ko‘rib o‘tdik. Quyida biz hozirgi vaqtdagi eng dolzarb muammolardan biri bo‘lib turgan "Shaxs huquqiy madaniyatini shakllantirish muammolari"ni ko‘rib o‘tamiz.