Mavzu: ijtimoiy xo’Jalik shakllari va ularning rivojlanishi Tovar va uning xususiyatlari


Download 0.57 Mb.
Sana09.01.2022
Hajmi0.57 Mb.
#256823
Bog'liq
Axmadjonov Abdullajon Iqtisodiyot nazariyasi

Mavzu:Tovar munosabatlari rivojlanishi 1.ijtimoiy xo’Jalik shakllari va ularning rivojlanishi 2.Tovar va uning xususiyatlari 3.Qiymatning mehnat nazariyalari

Ijtimoiy xo’jalik shakllari va ularning rivojlanishi

Ijtimoiy xo’jalik– insoniyat jamiyati taraqqiyotining alohida uzoq davrlari davomida ishlab chiqarishning maqsadini ancha to‘liq ifodalab qoladigan, barqaror umumiy belgilariga ega bo‘lgan va rivojlanishida ma‘lum bir qonuniyatlarga asoslangan xo‘jalik yuritishning turlaridir.


Ijtimoiy xo’jalik shakllari

Natural xo’jalik- bunda mahsulotlar ishlab chiqaruvchining o‘z iste‘molini qondirish uchun, ichki

xo‘jalik ehtiyojlari uchun mo‘ljallangan.

Tovar xo’jaligi-bunda

tovar yoki xizmat o‘zining iste‘moli uchun emas, balki bozorga sotish uchun

yaratiladi.


Natural xo’jalik belgilari


Mehnat taqsimoti rivojlanmaganligi

Ishlab chiqarish biqiq xarakterga ega bo‘lib, ishlab chiqaruvchilarning o‘z

ehtiyojlarini qondirishga bo‘ysundirilganligi

Ishlab chiqarish bilan iste‘mol o‘zaro mos kelib, bevosita xo‘jalik ichida

bir-biri bilan bog‘langanligi

Ishchi kuchining harakatchanligi cheklanganligi


Tovar xo’jaligi


Mehnat taqsimotining yetarli darajada rivojlanganligi

ishlab chiqaruvchilarning

mulkdor sifatida iqtisodiy alohidalashgan bo‘lishi lozim.

tovar xo‘jaligining muhim belgisi erkin ayriboshlash hisoblanadi


Tovar va uning xususiyatlari

Tovar deb, biron-bir naflilikka va qiymatga ega bo’lgan ayriboshlash

uchun yaratilgan mahsulotga aytiladi. Boshqacha aytganda, tovar naflilikka

va qiymatga ega bo’lgan bozor uchun ishlab chiqariladigan mahsulot yoki

xizmatlardir. Tovar, eng avvalo, o‘z iste‘moli uchun emas, balki boshqalarning iste‘moli uchun bozorga sotish maqsadida tayyorlanadigan mahsulotdir.

Tovarning xususiyatlari

1.Tovar – kishilarning ehtiyojini qondirish uchun yaratilgan hisoblanadi.

2.Boshqa buyumga ayirboshlana oladi.

3. yaratuvchining o‘z ehtiyojlari emas, balki ayriboshlash orqali boshqa kishilar ehtiyojini qondiradi.

Qiymatning turli xil nazariyalari


Qiymatning mehnat nazariyasi tarafdorlari qarashicha, tovarlarni ayriboshlash

ularning qiymati asosida amalga oshiriladi. Qiymatning miqdori esa, ijtimoiy

zaruriy mehnat sarflari bilan, ya‘ni ijtimoiy zaruriy ish vaqti bilan o‘lchanadi.

Keyingi qo‘shilgan miqdor nafliligi nazariyasi tarafdorlari sub‘ektiv

foydalilik miqdorini hisoblashda G.Gossen qonunidan foydalanadi. Tovarlar qanchalik ko‘p bo‘lsa, uning har birligi qadr – qiymati shunchalik

kam bo‘ladi. Ne‘matning umumiy iqtisodiy qadr qiymati uning qo‘shilgan miqdori

nafliligi va umumiy miqdorning ko‘paytmasiga teng keladi. Qandaydir ne‘mat birligining, qadr qiymati aynan shu birlikning muhimlik darajasi bilan aniqlanadi.

Qiymatning turli xil nazariyalari


A.Marshall fikricha, tovar qiymati teng darajada keyingi qo‘shilgan miqdor

nafliligi va ishlab chiqarish harajatlari bilan aniqlanadi. Shunday qilib,

A.Marshaldan boshlab iqtisodiyot nazariyasida qiymatning tub asosini qidirib

topishdan chekinish ro‘y beradi va funktsional tahlilga, ya‘ni bir vaqtda narx va



talab – takliflarning o‘zaro ta‘sirini aniqlashga o‘tildi.

E’tiboringiz uchun rahmat


Download 0.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling