Mavzu: Ikkinchi darajali bo’laklar Mundarija: I kirish II asosiy qism

Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, ushbu sintaktik birliklar yuzasidan turli munosabat va qarashlar mavjud. Biz ushbu ishimizda ustozlarning fikrlarini inobatga olga holda, gap bo‘laklarini xarakterini chuqurroq o‘rganishga, o‘zbek tilini o‘qitish modellarini tadqiq qilishga qaror qildik. Ushbu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagilarni o‘rganishni vazifa qilib oldik.
– mavzu yoritilgan barcha ilmiy adabiyotlarni o‘rganib chiqish;
– ushbu mavzu yuzasidan boshqa tillarda yaratilgan asarlar va ulardagi fikrlarni aniqlash;
– badiiy adabiyotlardan gap bo‘laklariga xilma-xil misollar to‘plash;
– an’anaviy hamda innovatsion ta’lim metodlarini chuqurroq o‘rganish;
– o‘rganilgan nazariy bilimlarni amaliyotga tadbiq etish.

1. Ikkinchi darajali bo’laklar haqida ma’lumot. 

Gapning ikkinchi darajali boTaklari bosh bo'laklarga tobe bo'lib, ularni to'ldirib, aniqlab, izohlab keladi. Ikkinchi darajali bo'laklar 3 xil: to'ldiruvchi, aniqlovchi va hoi.
To'ldiruvchi, uning turlari va ifodalanishi
Gapdagi biror bo'lakni to'ldirib, unga boshqaruv yo'li bilan tobe holatda bog'langan bo'lak to'ldiruvchi deyiladi. To'ldiruvchi asosan fe'l-kesimga bogTanadi: Men bu gggnj pkgmdqn eshitdim. To'ldiruvchi ikki xil bo'ladi: 1. Vositasiz to'ldiruvchi harakatni o'ziga qabul qilgan, harakat bevosita o'ziga o'tgan predmetni bildiradi va kimni? nimani? qayerni? so'roqlariga javob boiadi. Bu to'ldiruvchi harakatni butunlay o'ziga qabul qilgan predmetni bildirib, quyidagicha ifodalanadi:

1. 
   ot bilan: Yosh havaskorlar gshidguizavq bilan aytdilar.
   
2. 
   olmosh bilan: Sizni_ chaqirishyapti.
   
3. 
   otlashgan so'zlar bilan:
   

1. 
   otlashgan sifat bilan: Yaxshjni maqtasang'yarashadi.
   
2. 
   otlashgan son bilan: Uchn[ nchga ko 'paytiring.
   

4. 
   otlashgan sifatdosh bilan: Bojinganm boYi~yer^^^
   
5. 
   otlashgan ravish bilan: Ko_'pmi sizdano'rgangan.
   
6. 
   otlashgan taqlid so'z bilan: Etigining glgrch_-giujchjni eshitdi.
   
7. 
   otlashgan undov so'z bilan: Ottvohjm hech kirn eshitmasin. h) otlashgan modal so'z bilan: Bgrjni sarfladi.