Mavzu: Informatika va axborot texnalogiyalarini o`qitishda internet va masofaviy ta`lim texnalogiyalari. Internet xalqaro tarmog‘i

Masofaviy ta’lim – talabaning mustaqil o`qishiga asoslangan, yangi ta`lim berish jarayoni. O`qitish muhiti asosan o`quvchining o`qituvchidan masofaviy va (yoki) vaqt bo`yicha ajratilganligi bilan xarakterlanadi. Shu bilan birga ular ixtiyoriy vaqtda telekommunikatsiya vositalari yordamida muloqot qilish imkoniyatiga ega.

Masofadan o‘qitishning muhim jihatlari

Masofadan o`qitish boshqa o`qitish shakllari kabi o`z xususiyatlariga ega. Bunday xususiyatlardan quyidagilarni ko`rsatib o`tish mumkin:

Moslashuvchanlik. O`rganayotganlar, asosan, ma`ruza, seminar ko`rinishidagi mashg`ulotlarda qatnashmaydilar. Har kim tanlangan mutaxassisligiga oid fan, kursni o`zlashtirish bo`yicha aynan unga zarur bo`lgan bilimlarni olgunga qadar o`qishi mumkin.

Modullilik. Masofadan o`qitish dasturi asosiga modullilik printsipi qo`yilgan. O`quvchi tomonidan o`zlashtirilgan har bir alohida fan yoki fanlar biror fan sohasi bo`yicha yaxlit bir tasavvurni shakllantiradi. Bu mustaqil o`quv kurslari to`plamidan individual yoki guruh talablariga javob beruvchi o`quv rejasini shakllantirish imkonini beradi.

Parallellik. O`qitish asosiy faoliyatidan ajralmagan holda olib borilishi mumkin, ya`ni «ishlab chiqarishdan ajralmagan holda».

Masofaviylik. Samarali bilim olish jarayoni uchun o`rganuvchining joylashgan joyidan ta`lim muassasasigacha bo`lgan masofa to`siq bo`lmaydi (aloqaning sifatli ishlashi shartida).

Asinxronlik. Asinxronlik deyilganda, o`qish jarayonida o`qituvchi va o`quvchi vaqtga bog`liq bo`lmagan holda o`qitish va o`qish texnologiyasini amalga oshirishi mumkinligi, ya`ni har biriga qulay bo`lgan jadval va tezlik tushuniladi.

Egallovchanlik. Bu ayrim hollarda «ommaviylik» deb ham ataladi. Masofaviy ta`lim tizimida o`quvchilar soni kritik parametr hisoblanmaydi. Ular ko`plab o`quv axborot manbalariga (elektron kutubxonalar, berilganlar bazalari) kirishi hamda bir biri va o`qituvchi bilan aloqa tarmog`i orqali yoki boshqa bog`lanish vositalari yordamida muloqot qilishlari mumkin.

Rentabellik. Bu jihatda masofaviy ta`limning iqtisodiy samaradorligi tushuniladi. Chet el va Rossiya masofaviy ta`lim tizimlari shuni ko`rsatadiki, ular asosan mavjud o`quv maydonlari va axborot texnologiyalari texnik vositalaridan samarali foydalanish hisobiga taxminan 10-50 % ga arzon hamda yuqori darajada tartiblangan o`quv materiallarini taqdim etishga, katta hajmli (ko`p sonli) o`quvchilarga yo`naltirilgan masofaviy ta`lim texnologiyalarini tadbiq etishga yo`naltirilgan.

O‘qituvchi. Bunda (tanishuv jarayonini koordinatsiyalash, o`qitilayotgan kursni tahrirlash, maslahat berish, o`quv loyihalariga rahbarlik va boshqa vazifalar) o`qituvchining yangi vazifasi haqida so`z yuritiladi (masofaviy ta`limda – tyutor). O`rganuvchi bilan o`zaro aloqa asosan asinxron, pochta yoki aloqa tizimi orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari o`zaro uchrashuvlar (yuzma- yuz) ham uyushtirilishi mumkin.

Ta’lim oluvchi. Aniqrog`i, ta`lim oluvchining yangi vazifasi, masofaviy ta`lim tizimida tinglovchi deb qaraladi. Masofaviy ta`limga kirish uchun mehnatsevarlik, o`z-o`zini tashkillashtirish va ma`lum bir boshlang`ich bilim darajasi talab qilinadi.

Yangi axborot texnologiyalari. Masofaviy ta`lim tizimida yangi axborot texnologiyalari (kompyuterlar, audio-, videotexnika, telekommunikatsiya tizimi va vositalari va h.k.) qo`llaniladi.