Mavzu: informatika va axborot texnologiyalari fanidan darsdan tashqari mashg’ulotlarni tashkil etish metodikasi

Sinfdan tashqari ishlar — umumiy oʻrta taʼlim maktabi oʻquv tarbiyaviy ishining tarkibiy qismi, oʻquvchilarning boʻsh vaqtini tashkil etish shakllaridan biri. Sinfdan tashqari ishlar oʻquvchilarni barkamol shaxs sifatida shakllantirish va ularni hayotga tayyorlashda keng imkoniyatlar yaratadi. Sinfdan tashqari ishlarga oʻquvchilar bilan oʻtkaziladigan va ularga tarbiya hamda bilim berishga qaratilgan turli xil mashgʻulotlar tizimi kiradi. Bunday mashgʻulotlar pedagogik jamoa, sinf rahbari, yoshlar tashkilotlari rahbarligi va bolalarning oʻz-oʻzini boshqarish tashkilotlari tomonidan darsdan tashqari vaqtda uyushtiriladi. Oʻquvchilarning sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishda oʻquvchilar saroylari, yosh texniklar, yosh tabiatshunoslar, yosh sayyohlar klubi va maktabdan tashqari boshqa muassasalar katta yordam beradi. Sinfdan tashqari ishlarning asosiy shakllari sifatida ommaviy ishlar (maktab klublaridagi tadbirlar, kecha, munozara va tanlovlar oʻtkazish, viktorina va koʻrgazmalar uyushtirish, tabiat qoʻyniga, maktab va muzeylarga ekskursiyalarga chiqish), toʻgarak ishlari (oʻquvchilarning turli toʻgaraklar, sport seksiyalari, ansambllardagi qatnashishlari), mustaqil ishlar (oʻquvchilarning sinfdan tashqari oʻqishi, kolleksiya toʻplashi, texnika, musiqa, tasviriy sanʼat, chizmachilik va sh.k. bilan mustaqil shugʻullanishi)ni koʻrsatish mumkin.

Darsdan tashqari ishlarning xususiyatlari. Darsdan tashqari ishlar oqituvchining individual yoki gruppali topshiriqlari asosida darsdan keyin kursni organish bilan bogliq bolgan majburiy tarzda amaliy ishlarni bajarishni tashkil etish shakli. Darsdan tashqari ishlar: biologiya xonasida, tirik tabiat burchagida, oquv tajriba uchastkasida bajariladi. Oquvchilarning darsdan tashqari ishlarining zururligi shundan iboratki, osimliklar va xayvonlar ustida olib boriladigan kopgina uzoq muddatli kuzatishlar oquv jadvaliga sigmaydi. Ayrim xollarda turli asboblar va mikroskop etishmasligi, sinfda turli topshiriqlarni bajarilishiga tosqinlik qiladi. Biologiya kursini organish davomida har bir oquvchi mikroskop bilan ishlash konikma malakasiga ega bolishi kerak. SHuning uchun oqituvchi navbat bilan 3-5 oquvchini dars oldidan yoki darsdan song mikroskop bilan ishlashini tashkil etish kerak. Oquvchilar 3-5 tadan guruhlarga bolinib mayda xayvonlar ustida oqituvchi topshirigi boyicha keyinchalik darslarda foydalaniladigan uzoq muddatlibiologik kuzatish va tajribalar olib boradilar. Har bir oquvchi yil davomida bir yoki ikkita darsdan tashqari ish bajaradi, ularning bajarilishiga oqituvchi baho qoyadi. Darsdan tashqari ishlar mazmuniga kora uyga beriladigan tajribalarga yaqin hisoblanadi. 3Lekin farqi shundaki uy ishlar ancha oddiyroq bolib, sinf oquvchilari uchun bir vaqtda beriladi. Darsdan tashqari ishlarning uy ishlaridan, farqi bazan dastlabki xarakterda boladi, yani sinfda o`rganishdan bir necha kun, hafta va xatto bir necha oy ilgari beriladi.