Mavzu: Internet tarmoqlarida axborot makoni. Elektron pochtalar bilan ishlash

Brouzerlar

Brouzer – bu Internet resurslari va ma’lumotlaridan foydalanishni ta’minlovchi dastur bo‘lib, uning quyidagi turlari mavjud:




Internet Explorer Opera Mozilla FireFox Google Chrome

Internet Explorer - 1990 yillardan boshlab platformaga o‘rnatilib kelgan standart brauzer hisooblanadi. Uning asoschilaridan biri axborot kommunikatsiya sohasida eng muvaffaqiyatli biznes boshlagan multimeliarder Bill Geytsdir. Mashhur moviy rangdagi “e” harfi bilan ifodalanuvchi brauzer aynan uning harakatlari natijasi bo‘lib, 1998 yildan 2009 yilgacha Maykrosoft kompaniyasi “Internet Explorer” ni har bir kompyuterga o‘rnatilgan Windows operatsion tizimiga Intenetni aks ettiruvchi ramz sifatida kirita boshladi. Brauzerning turlari ko‘paygani sari bunday monopoliyaga chek qo‘yildi.

Mozilla FireFox – ingliz tilidan tarjimasi “olovrang tulki” ma’nosini bildiruvchi mazkur brauzer, Internet Explorerning jiddiy raqqibi. Brauzer ancha tez ishlaydi, imkoniyatlari ko‘proq, hozirgi kunda nisbatan xavfsiz brauzerlardan biridir
Opera- dunyo bo‘yicha birinchi o‘rindagi brauzerdir. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra Internetdan foydalanuvchilarning 15-20% Opera hizmatidan foydalanadi, uning uyali aloqa telefonlari va cho‘ntak kompyuteri uchun maxsus bo‘limlari mavjudligi bois tobora ommalashmoqda. 2009 yilda Operaning 10-turi ishlab chiqildi.
Google Chrome – 2008 paydo bo‘lgan brauzer to‘rtinchi brauzer bo‘ldi. U faoliyat boshlashi bilanoq, “yil dasturi” nomiga sazovor bo‘ldi. U o‘zining oddiyligi va ishonchli ekani bilan boshqalardan farq qiladi.
Internet va Windows

Yuqorida sanab o‘tilgan so‘zlardan ko‘rinib turibdiki, Internet va Windows bir- biridan mustaqil ravishda rivojlanib kelgan. Undan tashqari, hozirgi kunlargacha tarmoqdagi operatsion sistema ham, asosiy server ham Windows emas, balki Unix bo‘lib kelgan. Biroq WWW ning paydo bo‘lishi bilan, Java texnologiyasi va kommunikatsiyalarning mijozli dastur vositalari Windows ilovalaridan tez to‘plana boshlandi. Masalan, navigator FTP-serveri bilan ishlashni osonlashtiradi: sichqoncha tugmasini bosib, bir katalogdan ikkinchi katalogga o‘tishimiz mumkin, fayllarni ko‘rib chiqish, shaxsiy kompyuterga ma’lumotlarni yozib olish mumkin. Shuning uchun ham Windows va uning kommunikatsion ilovalarini (birinchi navbatda Internet Explorer va Netscape Navigator) Internetning universal “mijozi” deb hisoblash mumkin.

Bunda, ilovalarning qayta ishlash ob’ekti bo‘lib, Internet resurslari hisoblanadi: Web sahifalari, FTP kataloglari va fayllari, elektron pochta xabarlari va hokazo.
Internet texnologiyalari tez rivojlanmoqda. 1995 yili Sun Nikrosystem kompaniyasi tomonidan tarmoq simvollarini yaratishga mo‘ljallangan, maxsus interpretatsiyalanuvchi Java tilida yozilgan katta bo‘lmagan amaliy dasturlar appletlar (applets) yaratildgan.
Bunday dastur Web server sahifalarida saqlanadi va tarmoqning mijoz navigatori tomonidan chiqariladi. Javaning qo‘llanilishi tarmoqning multimediya imkoniyatlarini kengaytirdi, tarmoq sub’ektlariga shaxsiy ma’lumot formatlarini (xususan grafiklarni) yaratishga imkon beradi, hatto Internetdagi standartlar va chegaralarga qaramay, shaxsiy bayonnomaga ega bo‘lishi mumkin. Java texnologiyalarini rivojlanishi shunga olib keladiki, tarmoq uzellarining resurslari hamma shaxsiy kompyuterlar uchun ochiq bo‘ladi.