Mavzu: Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash va ularni turli tanlovlarga tayyorlash masalalari Kirish Reja

Iqtidorli o‘quvchilarni faoliyatini rivojlantirish loyihasi
• O‘quvchilarning munosabatga kirishish qobiliyatini rivojlantirish;
• O‘quvchilarda xorijiy tillarni o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini
kuchaytirish
• O‘quvchilarda o‘z-o‘zini baholash qobiliyatini kuchaytirish
• O‘quv faoliyatiga qiziqishni kuchaytirish
• Xorijiy tillarni mukammal o‘zlashtirish
• O‘quvchilarda og‘zaki va leksik ko‘nikmalarni rivojlantirish
Iqtidorli o‘quvchilar bilan faoliyat yuritish turlari:
Iqtidorli o‘quvchilar guruhini tashkil qilish;
Ilmiy-tadqiqot faoliyati bilan shug‘ullanish;
Qiziqishlar bo‘yicha to‘garaklar tashkil etish;
Fakultativ darslar tashkil etish;
Tanlovlar va olimpiadalarda ishtirok etish;
Shaxsiy reja asosida faoliyat yuritish;
Individual konsultatsiyalar tashkil etish;
Ilmiy-amaliy konferensiyalarda qatnashish;
Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashda o‘qituvchi:
Ziyrak va zukko bo‘lish;
Iqtidorli bolalar psixologiyasini yaxshi bilishi xamda ularning talab
va qiziqishlarini his qila olishi;
Ta’lim soxasida tajribaga ega bo‘lishi;
Yuqori intellektual salohiyat egasi bo‘lishi;
Mahoratli va dunyoqarashi keng bo‘lishi;
Iqtidorli bolalarni o‘qitish bilan bog‘liq xar qanday majburiyatni
bajara olishi;
Tabiatan faol va kirishimli bo‘lishi;
Izlanuvchan va doimo o‘z ustida ishlashi;
Ijodiy fikr yuritish, noan’anaviy dunyoqarashga ega bo‘lishi zarur.
4. Fizika o‘qitishda iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash va ularni turli tanlovlarga tayyorlash masalalari
Hozirgi kunda ta’lim sohasida katta yutuqlarga erishilayotganligi
barchamizga ma’lum. “Ta’lim to‘g‘risidagi qonun” va “Kadrlar tayyorlash
milliy dasturi”da iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash, ularning
iqtidorini to‘g‘ri yo‘naltirish belgilab berilgan. Shu ma’noda akademik
litseyda tahsil oladigan o‘quvchilarni ilm- fanga yunaltirish, iqtidorli va
iste’dodli o‘quvchi yoshlarning iqtidori va iste’dodini yanada
shakllantirish borasida keng amaliy ishlar amalga oshirilmoqda.
Bolaga yo‘naltirilgan ta’lim texnologiyasi bolani butun bir ta’lim
tizimining markaziga qo‘yadi va unga tabiatan berilgan o‘z qobiliyatini
ro‘ѐbga chiqarishi uchun har tomonlama qulay, xavfsiz, erkin shart-sharoit
yaratadi. Pedagogik texnologiyaning muhim tarafi ta’lim jaraѐnidagi
bolaning o‘rni va unga kattalarning munosabatidir. Bunda bolani ta’lim tizimiga moslashtirmay, balki bolaning
individual xususiyatlarini hisobga olgan holda rivojlanishi uchun imkon
beriladi, uning o‘z-o‘zini rivojlantirish, mustaqil o‘qish, o‘zligini namoѐn
etish, faollashtirish xususiyatlari asosida anglash, mushohada qilish, o‘z
amaliy faoliyatida sinab ko‘rish, yangi g‘oya va fikrlarni bildirish, mavjud
muammolar yechimining samarali yo‘llarini qidirish uchun erkinlik berish,
bolaning ijodiy, tanqidiy tafakkurini rivojlantirish uchun sharoit
yaratiladi. Har qanday bola o‘ziga xos takrorlanmas tabiati, xarakter
xususiyatini faollashtirishga, namoyish qilishga intiladi.
Tarbiyachi mashg‘ulot jaraѐnida bolalar tafakkurini rivojlantirishga
xizmat qiluvchi usullar (muammoli-izlanish, tadqiqot, dialog, evristik
suhbat, munozara, guruhlarda ishlash) dan foydalanib, shunday shart-
sharoitlarni tarkib toptirishi lozimki, natijada bola uchun dastlab
neytral bo‘lgan ob’ekt kutilmaganda sub’ektiv hususiyat kasb etsin.
Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashda, ularga fanlar bo‘yicha amaliy
yordam berishda muammolar ham yo‘q emas. Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash
tajribasiga asoslangan holda muammolarni hal qilishda quyidagi
vazifalarni bajarish samarali natija beradi.
Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashdagi muammolar
Iqtidorni aniqlay olmaslik;
Uslubiy adabiyotlarning mavjud emasligi;
Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashda vaqtning yetishmasligi;
O‘quvchilarning o‘ta bandligi;
Ma’lum bir fan bo‘yicha bilimlarning chuqur o‘rgatilishining mohiyatini
o‘quvchi tomonidan to‘g‘ri baholay olinmasligi
Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash yuzasidan tavsiyalar
Nazariy bilimlarni amalda qo‘llay olish uchun kerakli ko‘rsatmalarni
berish; Iqtidoridan kelib chiqqan holda fanlar bo‘yicha “Iqtidorli
o‘quvchilar maktabi” ni tashkil etish Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashni
uzviy, uzluksiz tizimda tashkil etish. O‘quv-laboratoriya mashg‘ulotlarini
o‘tkazish uchun moddiy-texnik baza yaratish. Iqtidorli o‘quvchilar bilan
ishlash uchun olimpiada talablari asosida dastur yaratish. Iqtidorli
o‘quvchilar bilan ishlash uchun olimpiada talablari asosida testlar bazasini
yaratish va interfaol metodlardan foydalanish zarur. Masalan: