Mavzu: Iqtisodiy xavfsizlik faniga kirish, iqtisodiy xavfsizlikning mohiyati va tarkibiy elementlari. Iqtisodiy xavfsizlik shakllari va asosiy ko`rsatkichlar

Iqtisodiy xavfsizlik fanining vazifasini ikki jihatdan,

yaproq tovarlar ishlab chiqarish va xizmatlar Kominlash, har bir faoliyat turlari boni tovar va xizmatlar miqdorini taqqoslash, resurslardan unumliroq foydalanish yorsatkichlar qorsatkichlarda iqtisodiy tizim uchun tahdidlar vujudga keladi, hatto bu tizimning buzilishi, degradatsiyasi yuz beradi. Ushbu quyi chegara va uning miqdoriy oladi:

• milliy iqtisodiyot va iqtisodiy tizim faoliyatining asosiysharoitlarini orsatkichlarni aniqlash;
• milliy iqtisodiyotni tanglik va beqarorlikka olib keluvchi omillarni aniqlash;
• turli tanglik, xavfli holatlar yuzaga kelishining tartibi va imkoniyatlarini baholash;
• xavfsizlik va barqarorlikni saqlashga xavf soluvchi tahdidlarning oldini olish yominlashda mahsulot turini muntazam yangilab turish, raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarish, xarajatlarni qisqartirish muhim ahamiyatga ega.
  
  Iqtisodiy xavfsizlikning bosh mezoni bu mamlakat ehtiyojlarining uzluksiz tazini ominlashni, ikkinchidan, mamlakatda ishlab chiqarish mumkin bominlanishi, ayniqsa, globallashuv jarayonidagi ijtimoiy nizolarga tozaro bogldiradi. Shundan kelib chiqib aytish mumkinki, iqtisodiy xavfsizlik yicha koi-energetika, eksport kabi muhim yolgan talabini qondirilishi 80% bolgan talabning ozgarib turadigan xomashyo va energiya omillariga boglib qolishi eksport xatarini tugqotishlar mamlakat iqtisodiyotiga zarar keltiradi.
  
  Iqtisodiyot globallashgan, eksport va importning milliy iqtisodiyotga taz ishlab chiqarishi bilan talmaydi. Shunday sharoitda eksport-import aloqalarining muntazamligini strategik sherikchilik asosidatadiruvchi tahdidlardan biri tashqi qarz muammosidir.
  
  Tashqi qarzning yuqori darajadaligining oyadi. Mamlakat qarz bergan yirik kreditor mamlakatlarga qaram bolash uchun mamlakat qarzlardan kreditlarni belgilangan muddatlarda tol kredit olish orqali mamlakatning byudjet xarajatlarini moliyaviy qoplash natijasida shakllanadigan mamlakatning qarz summasi. Tashqi qarz mamlakat iqtisodiyoti uchun ogir yuk bosishi uchun ragqotilishiga sabab bominlash uchun quyidagilar taqozo etiladi
  
  birinchidan, jahon xolayotgan iqtisodiy, siyosiy noxush hodisalar salbiy oqibatlarining milliy iqtisodiyotga takidlash joizki, ochiq iqtisodiyot sharoitida tashqi tahdidlar taq qilish, unga barham berish mumkin emas.