Mavzu Iqtisodiy xavfsizlik va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish Reja

Bozor iqtisodiyotini tartibga solish bo‘yicha davlat boshqaruv organlarining vazifalari va dastaklari

Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishga qaratilgan iqtisodiy siyosatni amalga oshirish yuzasidan hokimiyat organlari o‘z zimmasiga aniq vazifalarni oladi. Ularga quyidagilar kiradi:

• 
  iqtisodiy o‘sish va iqtisodiy rivojlanish;
  
• 
  to‘liq va samarali bandlik;
  
• 
  iqtisodiy samaradorlikka erishishni ko‘zlash;
  
• 
  narxning barqaror darajasi;
  
• 
  iqtisodiy erkinlik;
  
• 
  daromadlarning odilona taqsimlanishi;
  
• 
  mamlakat tashqi savdo balansining mutanosibligini ta’minlash
  

Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning har bir bosqichida o‘zaro bog‘liq

maqsadlarni	ishlab chiqish va asoslash hukumatning	mamlakatni
boshqarish	san’ati hisoblanadi. Ijtimoiy-iqtisodiy	rivojlanish

maqsadlarining murakkabligi va o‘zaro bog‘liqligining qarama- qarshiligi, ularning ijobiy yoki salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkinligi tartibga soluvchi davlat organlarining o‘z maqsadlarini

alohida holda emas, balki birgalikda, ularning o‘zaro bog‘liqligini inobatga olgan holda ishlab chiqishga majbur qiladi.

Davlat boshqaruv organlarining milliy iqtisodiyotni tartibga solish bo‘yicha vazifalari.
Iqtisodiyotni tartibga solish bo‘yicha davlat organlari oldida turgan maqsadlar ko‘p, lekin ularning ichida eng muhimlari quyidagilardan iborat:

• 
  iqtisodiy o‘sishni ta’minlash;
  
• 
  mehnatga layoqatli aholi ish bilan bandligining yuqori darajasini ta’minlash;
  
• 
  narxlar barqarorligi hamda pul muomalasi barqarorligini ta’minlash;
  
• 
  tashqi iqtisodiy muvozanatni saqlash.
  

Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning umumiy bosh maqsadi iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikka erishish, mavjud tuzumni
mustahkamlash va takomillashtirish, o‘zgarib borayotgan sharoitga adaptatsiya qilish, moslashish hisoblanadi. Demak, mamlakatni ijtimoiy- iqtisodiy rivojlantirish va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish hozirgi zamon iqtisodiy tizimlarining xarakterli, asosiy belgisi hisoblanadi. Shu boisdan ko‘plab mamlakatlarda, shu jumladan, rivojlangan mamlakatlarda ham davlatning iqtisodiyot sohalariga aralashuvi kuchaymoqda.
Iqtisodiyotga davlat tomonidan ta’sir etish obyektlari-bozor mexanizmi ta’minlay olmaydigan yoki qoniqarsiz darajada ta’minlaydigan ijtimoiy takror ishlab chiqarish sohasida yuz beradigan jarayonlar, munosabatlar, sharoitlardir. Davlat ta’sir etadigan va tartiblaydigan obyektlarga ularning darajalari nuqtai nazaridan quyidagilar kiradi:

• 
  umumxo‘jalik jarayonlari, ya’ni iqtisodiy sikl, pul muomalasi, ish bilan bandlik, investitsiyalar, ilmiy-tadqiqot, tajriba, konstruktorlik ishlari (ITTKI), narxlar;
  
• 
  iqtisodiyotning yirik sohalari, ya’ni sanoat, qishloq xo‘jaligi, qurilish, infrastrukturalar, moliya sohasi;
  
• 
  tarmoqlar va korporatsiyalar;
  
• 
  yirik xo‘jalik komplekslari sifatidagi hududlar. (1.3.2.-rasm).
  

Bulardan tashqari, davlat tartibga soladigan ob’ektga tashqi iqtisodiy faoliyatni tartibga solish ham kiradi. Davlat tashqi savdo sharoitlari, kapital va ishchi kuchi harakati, valyuta munosabatlari, xalqaro tashkilotlarda ishtirok etishni tartibga soladi.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish ob’ektiga ijtimoiy munosabatlar, shuningdek, sotsial ta’minot sohalari ham kiradi.

Qurilish

Pul muomalasi

Hududlar, yirik
xo‘jalik komplekslari


Iqtisodiy tsikl


Sanoat




Bandlik


Qishloq xo‘jaligi


Ijtimoiy munosabaqtlar


Investitsiylar


Xizmatlar sohasi


Biznes va tadbirkorlik




Narxlar

Tashqi savdo, kapital va ishchi kuchi migratsiyasi

ITTKI