Mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

 

 

---

1-jadval.  

«Iqtisodiyot nazariyasi» boʻyicha turli darsliklarda uning predmetiga berilgan ta’riflar

 

Mualliflari 

Ta’rif 

Manba 

L.S.Tarasevich, 

A.I.Dobrinin 

Ratsional  xoʻjalik  yuritish  tizimining  tarkibiy 

evolyutsiyasini,  haqiqiy  boylikni  va  jamiyatning 

ayrim  a’zolari  va  guruhlarining  farovonligi, 

iqtisodiy  oʻsishning  omillari  va  qonuniyatlarini 

oʻrganadi 

Ekonomicheskaya 

teoriya. 

(Uchebnik  dlya  VUZov).  Sankt-

Peterburg, 1997, s.18. 

G.P.Juravleva,  V.I. 

Vidyapin 

Umumiy iqtisodiyot nazariyasi ijtimoiy fan boʻlib, 

u  cheklangan  resurslar  sharoitida  ehtiyojlarni 

qondirish  maqsadida  moddiy  ne’matlarni  ishlab 

chiqarish,  ayirboshlash,  taqsimlash  va  iste’mol 

qilish jarayonlarida kishilar va guruhlarning xulq-

atvorini oʻrganadi 

Ekonomicheskaya 

teoriya 

(politekonomiya):  Uchebnik/  Pod 

obщ.  red.  akad.  V.I.Vidyapina, 

akad.  G.P.Juravlevoy.  –  4-e  izd.  - 

M.: INFRA-M, 2004, s.31. 

V.D.Kamaev 

CHeklangan  resurslar  dunyosida  ne’matlarni 

ishlab  chiqarishdagi  kishilarning  xulq-atvori  va 

uni boshqarishni oʻrganishdan iborat 

Ekonomicheskaya  teoriya:  Ucheb. 

dlya stud. vыssh. ucheb. zavedeniy 

/  Pod  red.  V.D.Kamaeva.  –  10-e 

izd., pererab. i dop. - M.: Gumanit. 

izd. tsentr VLADOS, 2004, s.10. 

D.D.Moskvin 

Ishlab  chiqarish  munosabatlarini  va  ularning 

ishlab  chiqarish  kuchlari  bilan  oʻzaro  ta’sirini 

oʻrganadi 

Osnovы  ekonomicheskoy  teorii. 

Politekonomiya:  Uchebnik  /Pod 

red. 

d-ra 

ekon. 

nauk, 

prof. 

D.D.Moskvina.  Izd.  3-e,  ispravl.  – 

M.: Yeditorial URSS, 2003, s.24. 

E.F.Borisov 

Iqtisodiy munosabatlarni oʻrganadi 

Borisov  Ye.F.  Ekonomicheskaya 

teoriya: ucheb. – 2-e izd., pererab. i 

dop.  -  M.:  TK  Velbi,  Izd-vo 

Prospekt, 2005, s.55. 

  

“Iqtisodiyot  nazariyasi”  fanining  predmeti  toʻgʻrisida  bildirilgan  barcha  fikrlardan 

koʻrinib turibdiki, siyosiy iqtisodga doir darslik va boshqa kitoblarda ishlab chiqarish jarayonida 

kishilar  oʻrtasida  sodir  boʻladigan  munosabatlarni  oʻrganishga  alohida  e’tibor  berilgan  boʻlsa, 

«Ekonomiks»da va bozor iqtisodiyotiga doir Rossiyada chiqarilgan darsliklarning koʻpchiligida 

asosan  kishilarning  resurslarga,  moddiy  ashyo  va  buyumlarga  boʻlgan  munosabatini,  xatti-

harakatini  oʻrganishga,  cheklangan  iqtisodiy  resurslardan  unumli  foydalanishlariga  alohida 

e’tibor berilgan. 

Bizning fikrimizcha, iqtisodiyot nazariyasi fani masalaning u tomonini ham, bu tomonini 

ham  chetda  qoldirmasligi,  masalaga  bir  tomonlama  yondashuvga  yoʻl  qoʻymasligi  lozim. 

CHunki  har  qanday  mehnat,  har  qanday  ishlab  chiqarish,  xizmat  koʻrsatish,  eng  avvalo,  tabiat 

ashyolari,  moddiy  vositalar,  pul  mablagʻlari  orqali  amalga  oshiriladi  va  ulardan  foydalaniladi. 

Shuning  uchun  mavjud  resurslarga,  ishlab  chiqarilgan  tovar  va  xizmatlarga,  ulardan  unumli 

foydalanishga  boʻlgan  munosabat, ishlab chiqarish omillarining oʻzaro bogʻliqligi  va  bir-biriga 

ta’sirida oʻrganilishi lozim. Boshqa tarafdan, hech qanday mehnat yoki ishlab chiqarish alohida 

olingan  kishi  yoki  guruh  tomonidan,  boshqalar  bilan  aloqalarsiz,  munosabatlarsiz  amalga 

oshirilmaydi. Ular ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish jarayonida bir-birlari bilan albatta oʻzaro 

munosabatda boʻladilar  va shu  munosabatga qarab  harakat qiladilar, oʻz xulq-atvorlarini,  xatti-

harakatlarini belgilaydilar.  

Mana  shularni  hisobga  olib,  iqtisodiyot  nazariyasi  fanining  predmeti  –  iqtisodiy