Mavzu: ishlab chiqarishda iqtisodiy resurslardan samarali foydalanish muamollari

Kurs ishinig obekti va predimeti. Iqtisodiyotda keng qo‘llaniladigon va asosiy o‘rinda turadigon iqtisodiy resurslarni o‘rganish kurs ishinig obyekti hisoblanadi.Iqtisodiy resurslar bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni o‘rganish esa uning predimeti hisoblanadi.
Kurs ishi mavzusining maqsad va vazifalari: Ishlab chiqarishda iqtisodiy resurslardan samarali foydalanish muammolarini hal qilish. Bozor iqtisodiyotida resurslardan to‘g‘ri foydalanish muammolari bilan ishlash.Iqtisdiy resurslardan to‘g‘ri foydalanib ishlab chiqarish samaradorligini oshirish.
-Iqtisodiy resurslar mohiyati ni o‘rganish
-Ishlab chiqarishda resurslarning cheklanganligini o‘rganish
-Resurslardan oqilona foydalanish va muammolarni hal qilish
-Iqtisodiyotda iqtisodiy resurslardan samarali foydalanish muammolarini hal qilishning istiqbolli yo‘llarini o‘rganish
Kurs ishining tarkibi. Kirish, 4 ta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat.

1. 
   Iqtisodiy resurslar mohiyati
   

Iqtisodiy resurslar ehtiyojlarni qondirish uchun ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan tabiiy va inson imkoniyatlarining barcha turlari hisoblanadi. Ko‘p sonli turli xil mahsulotlar - xizmatlar va mahsulotlar yaratadi. Shuning uchun ishlatilgan resurslar soni ishlab chiqarish hajmi kabi katta bo‘lishi kerak. Aslida, shuningdek, boshqa imtiyozlar boshqa mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan turli xil imtiyozlar mavjud. Ularning barchasi bir nechta yirik guruhlarga birlashtirilgan.
Iqtisodiy resurslar va ularning turlari Bu nom barcha turdagi toshqini, er, o‘rmonlar, suv, flora, fauna, iqlim va dam olish imkoniyatlarini birlashtiradi.Tabiiy iqtisodiy resurslar turli yo‘llar bilan shug‘ullanadilar iqtisodiy faoliyat: Ishlab chiqarishning asosiy asosi sifatida ular zudlik bilan hududni anglatadi ishlab chiqarish obektlari;Ular qazib olish sanoatida qo‘llaniladigan manbalar sifatida;Ishlab chiqarish faoliyati ob'ektlari sifatida ular qishloq xo‘jaligida taqdim etiladi.Er cheklangan va deyarli almashtirib bo‘lmaydigan manba, shuning uchun u foydalanuvchilar va davlat himoyasida ehtiyot bo‘lish kerak. Dunyodagi qishloq xo‘jaligidan beparvolik munosabati yilida olti million gektardan oshadi. Ikki yarim asrlarda bunday tezlikda, insoniyat qishloq xo‘jaligiga mos keladigan barcha erlarni yo‘qotish uchun xavf tug‘diradi.Ushbu turdagi resurslar sanoat faoliyatida band bo‘lgan odamlarni qamrab oladi.
Texnik taraqqiyot va avtomatlashtirishga qaramay, ishlab chiqarish jarayonida mehnatning roli sezilarli darajada pasaymaydi. Buning sabablari, birinchi navbatda, o‘sib borayotgan ehtiyojlarni qondirish uchun zamonaviy ishlab chiqarishda hal qilingan vazifalarni murakkablashtirish. Ikkinchidan, ish intellektual, ya'ni aqliy harakatlarning o‘sishiga olib keladi. Uchinchidan, faoliyatning ko‘plab sohalarida yuqori xavf va javobgarlik - masalan, atom va havo transporti va boshqalar mavjud.Odamlar aniq texnik va tashkiliy bilim va ko‘nikmalarni, madaniyatni, madaniyatlar nafaqat mehnat qilish deb hisoblanadi, balki butun mehnat inson kapitali bu ishchilarning rivojlanish darajasini aks ettiradi.Ushbu turdagi resurslar tarkibiga (uskunalar, mashina, uskunalar, transport, bino va inshootlar) va moliyaviy imkoniyatlar (banklar va jismoniy shaxslar tomonidan boshqariladigan mablag‘lar, ularni kreditlar va investitsiyalar shaklida foydalanishga topshirish).Ushbu iqtisodiy resurslar boshqalardan alohida toifaga ajratiladi va foydali biznesni asoslash va ularni samarali boshqarish qobiliyatini anglatadi.Xususan, respublikamizning shahar hamda qishloqlarida arzon uy-joylar, ijtimoiy soha va suv ta’minoti obyektlarining qurilishi, temir yo‘l hamda avtomobil yo‘llari infratuzilmalarining izchillik bilan bunyod etilishi ham fikrimizning yorqin tasdig‘idir. Albatta, mazkur jarayonda xom ashyoga, jumladan, qora metallga bo‘lgan ehtiyoj ham ortib bormoqda. Qonun ushbu xom ashyoga bo‘lgan talabni qondirish va sifatli mahsulot tayyorlashga xizmat qilishi bilan ahamiyatlidir.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan kiritilgan mazkur qonun loyihasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasida ikkinchi o‘qishda muhokama etilishidan avval Sanoat, qurilish va savdo masalalari qo‘mitasi huzurida tuzilgan ishchi guruhida mutaxassislar, tegishli davlat organlari vakillari ishtirokida atroflicha tahlil qilindi. Bugungi kunda qora metall parchalari hamda rezgi-chiqitlarini qayta ishlash asosida sifatsiz metall mahsulotlari tayyorlash, yig‘ish va sotish holatlarining mavjudligi, shuningdek, bu borada qabul qilingan qoidalarning buzilish holatlari ham uchrab turganligi ushbu qonunning ishlab chiqilishiga sabab bo‘ldi.Mamlakatimizda keng miqyosda olib borilayotgan qurilish hamda bunyodkorlik ishlarida sifatli metalldan foydalanish masalasi ustuvordir³. Korxonaning mahsulot ishlab chiqarish maqsadlarida, iqtisodiy resurslar sotib olish uchun qilgan pul sarflari. Firma oʻz faoliyatini bozordan moddiy resurslar, yaʼni asbob-uskuna, dastgohlar, transport va aloqa vositalari, xom ashyo, yoqilgʻi, har xil materiallarni, mehnat bozoridan ish kuchini sotib olishdan boshlaydi. Shunga muvofiq holda Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga xom-ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yonilgʻi va energiya xarajatlari, asosiy kapital amortizatsiyasi, ish haqi va ijtimoiy sugʻurtaga ajratmalar, foiz toʻlovlari va boshqa xarajatlar kiradi. Ishlab chiqarish xarajatlariga qilingan barcha xarajatlarning puldagi ifodasi mahsulot tannarxining tashkil qiladi. Ishlab chiqarish xarajatlarni oʻrganishga iqtisodchilar turlicha yondoshadilar. Jumladan, harajatlarning qiymat nazariyasiga koʻra, Ishlab chiqarish xarajatlar quyidagi turlarga boʻlinadi: doimiy harajatlar: — korxona toʻlov majburiyatlari, soliqlar, amortizatsiya ajratmalari, ijara haqi, qoʻriqlash xizmati harajatlari, boshqaruv xodimlari maoshi va b; oʻzga-ruvchan harajatlar: — xom ashyo, materiallar, yonilgʻi, transport xizmati, ishchilar ish haqi va shu kabilar uchun harajatlar.Ishlab chiqarishni amalga oshirishda Tadbirkorlik layoqati muhum o‘rin egaallaydi bazi bir joylarda tavvakalchilik asosoida ish yurutiladi va huddi shu joyda uzoqni ko‘ra bilish kerak.Kelayotgna foyda ni hajmi ham shunga bog‘liq aslida.Qancha risk katta bo‘lsa shuncha foyda normasi ham katta bo‘lishi mumkin. Sanoatda hafr yili yangi uskunalar va txnikalar kirib kelgani bois ko‘plab sanoat firmalari yangi uskunalarni sotib ola olmaydi chunki o‘zimizda ishlab chiqarilmagani bois yoki chet eldan zakaz qilasiz yoki sotib ola ololmaysiz .Agar ohirgi texnologiyalardan foydalanilsa ishlab chiqarishda malum bir hamjda unumdorlikka erishiliadi bu o‘z navbatida hamma narsaga tasir qiladi.