Мавзу: Жараён ва оқимларни бошқаришни синхронлаш

Mustaqil jarayon

• – ota-jarayonga bog’liq bo’lmagan holda bajariladigan qismjarayon.
• Namunaviy misollar: UNIXdagi boshlang’ich init jarayoni tomonidan ishga tushiriladigan demon-jarayonlar.
• Masalan, cron – demon-jarayoni bo’lib, u belgilangan crontab jadvalida ko'rsatilgan davriy harakatlarni chaqirishni tashkil qilish (yarim tunda barcha fayl tizimlarini avtomatik zaxiralash);
• smbd – Windows mashinalaridan UNIX mashinadagi fayllarga tarmoqdan kirish uchun SAMBA server dasturi boshqaradigan demon jarayoni.

Soprotsess (coprocess, coroutine)

• – aynan bir xil jarayonlar bilan teng huquqli o’zaro ta’sir qiluvchi jarayon;
• o’zining joriy lokal boshqaruvini (program counter) saqlaydi;
• resume (Q) amali yordamida boshqa xamkor Q jarayon bilan o’zaro ta’sir qiladi.
• Bir nechta hamkor jarayonlar bir biri bilan resume operatori yordamida o’zaro ta’siri to’liq teng huquqli hisoblanadi. Ushbu o'zaro ta'sir mexanizmi protsedura chaqiruvidan tubdan farq qiladi.

Jarayonlar o’zaro bog’liqlik shabloni (paradigma): ishlab chiquvchi - iste’molchi

• Jarayonlarning o'zaro ta'sirini amalga oshirish dasturlashning o'nlab yillar davomida rivojlangan klassik paradigmalaridan (shablonlaridan) biriga asoslanishi mumkin.
• Jarayonlarning o’zaro ta’sir paradigmalaridan eng ko’p tarqalganlaridan biri – ishlab chiquvchi – iste’molchi shabloni.
• Ishlab chiquvchi-jarayon (producer) iste’molchi-jarayonlar (consumer) foydalanadigan ba’zi ma’lumotlar buferini yaratadi.

• Ushbu paradigmani amalga oshirishda ikkita jarayonni bog’lash uchun cheklanmagan va cheklangan buferdan foydalanishi mumkin.
• Cheklanmagan bufer (unlimited buffer) sxemasida foydalaniladigan bufer o’lchamida nazariy jihatdan chegara yo’qligi taxmin qilinadi.
• Cheklangan bufer (bounded buffer) sxemasida esa aniq cheklangan bufer o’lchamidan foydalaniladi, masalan, BUFFER_SIZE konstantasidan.