Mavzu. Kadirlar boshqaruvida mehnat munosabatlari etikasi Reja

Mehnat munosabatlari.
Mehnat munosabatlari quyidagi omillarga bog’liqdir:
- shaxsning amaliy sifatlari;
- shaxsning ahvoli (uning maqsadlari, psixofiziologik qobiliyati, ma’naviy xislatlari, ziyoliligi);
- xodimlar malakasi;
- xodimning korxonadagi vaziyatdan hamda korxonani rivojlantirish istiqbolidan xabardorligi;
- mehnatga haq to’lash miqdori, mukofot va imtiyozlar, ish haqi oshish istiqbollari;
- mehnat tarkibi va taqsimoti;
- mehnatning tashkil etilishi va mehnat sharoitlarining yaxshilanishi;
- xodimlarning ishlab chiqarishdagi shaxsiy maqsadlari, ijtimoiy muhit;
- xodimlar va rahbarlar, jamoa a’zolari o’rtasidagi munosabatlar;
- boshqaruv uslubi.
Mazkur omillar har bir korxonaning o’ziga xos xususiyatlariga qarab yaxlit tizimni tashkil etadi. Personalni samarali boshqarish ana shu omillarni bilish va shu orqali korxonadagi tabiiy jarayonlarni rivojlantirishga, xodimlar salohiyatini korxona maqsadlariga yo’naltirishga bog’liqdir.
Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida personalni boshqarish vazifalariga ikkinchi darajali masala sifatida qarash barham topdi. Hozirgi vaqtda har bir xo’jalik rahbari bu vazifalarni hal etishdan manfaatdordir.
Shu bilan birga bozor iqtisodiyoti ma’muriy buyruqbozlik tizimidan farqli ravishda personalni boshqarishga yanada qat’iyatliroq yondashuvni talab etadi. Bu, eng avvalo, har bir korxona o’z personalining bozor iqtisodiyoti sharoitlarida tavakkalchilik asosida faoliyat yuritishlari bilan izohlanadi. Ana shunday vaziyatda personalni boshqarish xizmati xodimlarining mulk egalari oldidagi mas’uliyati keskin ortadi. Raqobatga asoslangan bozor munosabatlariga o’tish boshqaruv tashkiliy tuzilmalarini takomillashtirishni, qat’iy ierarxiyaga asoslangan tarkibiy tuzilmalarni egiluvchan, moslashuvchan, tadbirkorlikning muayyan turlariga ixtisoslashgan bo’linmalarga aylantirishni hayotiy zaruratga aylantiradi.


Ish munosabatlarining asosiy qoidalari quyidagilardan iboradir:
Adolatli maosh: Ishchilarga adolatli va munosib maosh to'lanishi kerak. Maosh miqdori, ishning xususiyati, ish vaqti va boshqa omillarga muvofiq ravishda belgilanishi kerak.
Ish vaqtlari: Ishchilarning ish vaqtlari, qonunlar va ilgili tartiblar tomonidan belgilangan cheklar ichida bo'lishi kerak. Haftalik ish vaqti, qo'shimcha ish vaqtlari va dam olish davri kabi masalalar bu tartiblar asosida belgilanadi.
Istirahat davomiyligi: Ishchilarga yasal ravishda istirahat va dam olish imkoniyati ta'minlanishi kerak. Ish tartibiga muvofiq tatil kunlari, bayramlar va istirahat davomiyliklari belgilanishi kerak.
Ish xavfsizligi: Ish joyida xavfsizlik shartlari ta'minlanishi kerak. Ishchilarni himoya qilish uchun to'g'ri muhimiyatga ega qo'llanmalar, talqinlar va xavfsizlik ta'limlari berilishi kerak.
Ish haq-huquqlari: Ishchilarga qonuniy asoslar asosida huquqlarining ta'minlanishi kerak. Bular o'zaro kelishish, vakolatli vakillik, ish bilan bog'liq masalalar bo'yicha shikoyatlar va boshqalar kabi muhim masalalarni o'z ichiga oladi.