1 -Маъруза.
Мавзу: Кириш. Ҳисоблаш математикасининг ривожланиш тарихидан.
Сонли усуллар назарияси.
Режа:
1.Қадимги Вавилон ва Греция математикаси.
2.Ўрта Осие математикаси.
3. Ўрта асрлар Европа математикаси.
4. Сонли усуллар ва ҳисоблаш эксперименти
5. Юқори малакали мухандислар тайёрлашда сонли усуллар фанининг ўрни
Асосий ибора ва атамалар: Ҳисоблаш математикаси, ҳисоблаш эксперименти.
Математика турмуш масалаларини ечишга булган эхтиёж (юзлар ва ҳажмларни ўлчаш, юлдузлар ҳаракатини кузатиш ва бошқалар) туфайли вужудга келганлиги учун ҳам у сонли математика, яъни ҳисоблаш математикаси бўлиб,унинг мақсади эса масала ечимини сон шаклида топишдан иборат эди. Бу фикрга ишонч ҳосил қилиш учун математика тарихига назар ташлаш кифоя.
Вавилон олимларининг асосий фаолияти математик жадваллар тузишдан иборат бўлган. Шу жавдаллардан бизгача етиб келганларидан бири милоддан 2000 йил аввал тузилган бўлиб,унда 1 дан 60 гача булган сонларнинг квадратлари келтирилган. Милоддан аввалги 747 йилда тузилган бошқа бир жадвалда Ой ва Қуёшнинг тутилиш вақтлари келтирилган. Грек математикларига келсак,милоддан аввалги 220 йиллар атрофида Архимед сони учун тенгсизлигини
кўрсатди. Героннинг милоддан аввалги 100-йиллар атрофида итерацион усулдан фойдаланганлиги
маълум. Диофант III асрда аниқмас тенгламаларни ечишдан ташқари квадрат тенгламаларни сонли
ечиш усулини яратган.
IX асрда яшаган буюк ўзбек математиги Мухаммад ибн Муса ал-Хоразмий ҳисоблаш усулларини яратишга катта ҳисса қўшган. Ал-Хоразми қийматини аниқлади, математик жавдалларни тузишда фаол қатнашди. Абул вафо ал-Бузжоний 960-йилда синуслар жавдалини ҳисоблаш усулларини ишлаб чиқди ва нинг қийматини тўққизта ишончли рақами билан берди. XVII асрда инглиз математиги Ж.Непер(1614-1619), швециялик И.Бюрге(
Do'stlaringiz bilan baham: |
