Aktiv metallarning tuzlari suvdagi eritmalari elektroliz qilinganda katodda aktiv metall ajralib chiqmaydi, uning o`rniga qaytarilishi undan osonroq bo`lgan vodorod ajralib chiqadi.
Eritmada ionlarga ajralish: KCl K+ Cl-
2H O 2 H+ + 2 OH-
natijada eritmada: 2KCl+2H O H +Cl + 2KOH
qolganligini bilib olish qiyin emas. Demak, faol metallar tuzlarining suvli eritmalari elektroliz qilinganda katoda vodorod ajralib chiqadi.
– xol. Endi elektroliz uchun o`rtacha aktivlikka ega bo`lgan metallar biror tuzning suvdagi eritmasini olib ko`raylik.
Elektrolizyorga FeCl eritmadan quyib elektrodlarni o`zgarmas tok manbaiga ulaylik. Bu jarayonda ham anodda I – va II – xollardagi singari xlor gazi ajralib chiqadi. Katodda esa metallar bilan birga vodorod gazi ajralib chiqadi, biroq ajralib chiqayotgan vodorodning ajralish tezligi xlorga nisbatan birmuncha sust ekanligini hosil bo`layotgan pufakchalar sonidan ham bilib
olish mumkin. Elektroliz paytida elektrodlarda boradigan jarayonlarni ikkinchi xoldagi tajriba kabi izohlansa bo`ladi. Lekin nima uchun vodorod kam ajralishiga kelsak – temir o`rtacha aktivlikdagi metallar jumlasiga kiradi. Shuning uchun ham u o`z elektronini aktiv metallarga qaraganda qiyinrok beradi, passiv metallarga nisbatan birmuncha oson beradi. Shuning uchun ham aktiv metallarga nisbatan elektronni oson
qabul qilib oladi. Demak, katodda vodorod bilan birgalikda temir ham elektron qabul qilib qaytariladi. Ana shu temir o`ziga biriktirib olgan elektronlar hisobiga vodorod xlorga nisbatan kam ajraladi. Elektrolizyor elektrodlarida boradigan oksidlanish – qaytarilish jarayonlarini taxminan quyidagicha tasavvur qilish mumkin:
katodda: 6H++6e- 6H 3H 2Fe +6e- 2 Fe
anodda: 12 Cl- - 12e- 12Cl 6 Cl
eritmada: 2Fe +6OH- 2 Fe (OH) hosil bo`ladi.
Shunday kilib elektrolizning III – xolidan quyidagicha xulosa chiqarish mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |
