Mavzu: Kislota-asosli muvozanat. Bufer sistemalar

TashPMi
Bajardi: 107 DI guruh talabasi G'aybullayev Nurmuhammad Ali

Mavzu: Kislota-asosli muvozanat. Bufer sistemalar

Reja:

Reja:

1. Bufer sistemalar haqida tushunchalar, ularning tasnifi.

2. Bufer ta'sir mexanizmi.

3. Bufer sig`imi. Bufer eritmalarning pHini hisoblash uchun formulalar.

Bufer sistemalar deb, kislota yoki ishqor qo‘shilganda ham, suyultirilganda ham vodorod ionlarining konsentratsiyasini yetarlicha darajada o‘zgartirmay saqlab turish xossasiga ega bo‘lgan sistemalarga aytiladi.

• Bufer sistemalar deb, kislota yoki ishqor qo‘shilganda ham, suyultirilganda ham vodorod ionlarining konsentratsiyasini yetarlicha darajada o‘zgartirmay saqlab turish xossasiga ega bo‘lgan sistemalarga aytiladi.

Bufer sistemalar (aralashmalar yoki eritmalar) tarkibi jihatidan ikki asosiy turga bo‘linadi:

• Bufer sistemalar (aralashmalar yoki eritmalar) tarkibi jihatidan ikki asosiy turga bo‘linadi:
• Kuchsiz kislota va uning kuchli asos bilan hosil qilgan tuzi:
• CH3COOH + CH3COONa - atsetatli bufer eritma
• H2CO3 + NaHCO3 - gidrokarbonatli (bikarbonatli) bufer eritma PtCOOH + PtCOONa - oqsilli bufer eritma (Pt - protein)
• Kuchsiz asos va uning kuchli kislota bilan hosil qilgan tuzi:
• NH4OH + NH4C1 - ammiakli bufer eritma

Bufer sistemalar tasnifi

• Bufer sistemada vodorod ionlarining konsentratsiyasi nafaqat kuchsiz kislota yoki kuchsiz asos konsentratsiyasiga, balki kislota bilan umumiy anion va asos bilan umumiy kationga ega bolgan tuz konsentratsiyasiga ham bogliqdir.

Ko’riladigan bufer sistemalar:

• Ko’riladigan bufer sistemalar:
• CH3COOH + CH3COONa - atsetatli bufer sistema
• NH4OH + NH4Cl - ammiakli bufer sistema
• H2CO3 + NaHCO3 - gidrokarbonatli bufer sistema
• NaH2PO4 + Na2HPO4 - fosfatli bufer sistema
• PtCOOH + PtCOONa - oqsilli bufer sistema
• HHb + KHb - gemoglobinli bufer sistema
• HHbO2+ KHbO2 - oksigemoglobinli bufer sistema

Bufer ta'sir mexanizmi

• Bufer sistemalarning vodorod ionlarining konsentratsiyasi va eritma pH ini doimiy saqlab turish xususiyati bufer ta`siri mexanizmi deyiladi.

Ayni vaqtda ishqor buferning boshqa tarkibiy qismi
(CH3COOH) bilan neytrallanish reaksiyasiga kirishadi:
CH3COOH+Na++OH-→CH3COO-+Na++H2O
Buning natijasida qo‘shilgan ishqor reaksiya muhitiga birmuncha kam ta’sir qiladigan kuchsiz asos tuzining ekvivalent miqdori bilan almashtiriladi (gidrolizga qarang) ana shu tuzning dissotsiyalanishidan hosil bo‘ladigan CH3COOanionlari sirka kislota dissotsilanishiga birmuncha susaytiruvchi ta’sir kòrsatadi.
Ostvaldning suyultirish qonuniga muvofiq, sirka kislota konsentratsiyasining ortishi bilan uning dissotsilanish darajasi pasayadi, buning natijasida esa buferdagi H+ ionlarining konsentratsiyasi kam o‘zgaradi.Bufer eritmaga ishqor qo‘shilganda vodorod ionlarining konsentratsiyasi va pH ham kam o‘zgaradi.
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!