Mavzu: Koilin – rnk bog’lovchi funksiyalarga EGA multidomen oqsil. Reja: I kirish II asosiy qism

---

1 
Mavzu: Koilin – RNK bog’lovchi funksiyalarga ega multidomen oqsil. 
Reja: 
I KIRISH 
II Asosiy qism 
1.1. 
O'simlik koilin: tuzilish xususiyatlari va RNK-bog'lanish xususiyatlari
 
1.2. 
Multi
domenli RNK-bog'lovchi protein IMP3 tomonidan klasterli RNK 
elementlarini kombinatsion tanib olish 
1.3. RNK bog’lovchi funksiyalarga ega multidomen oqsillar 
III Xulosa va tavsiyalar 
IV Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

2 
 
MUNDARIJA 
I KIRISH..................................................................................................................3 
II Asosiy qism…………………………………………………………...................8 
1.1. O'simlik koilin: tuzilish xususiyatlari va RNK-bog'lanish xususiyatlari........8
 
1.2. Multi
domenli RNK-bog'lovchi protein IMP3 tomonidan klasterli RNK 
elementlarini kombinatsion tanib olish……………………..
…..…….……….….10
 
1.3. RNK bog’lovchi funksiyalarga ega multidomen oqsillar…………..……...21 
III Xulosa va tavsiyalar………………………………………………………….25 
IV Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati……………………………………...….27 
 
 
 
 

---

3 
KIRISH. 
Bugungi kunda sanoatning yuqori suratlar bilan takomillashuvi ishlab 
chiqarish texnologiyalarini rivojlantirish bilan birga radiatsiya nurlarining 
ko’payishi turli kasalliklar ehtimolining ortishiga ham olib kelmoqda .Ayniqsa bu 
kasalliklarni mutatsiyaga uchrab turli organizmlarda turlicha kechishi 
kuzatilmoqda. 
Shu bois bu muammoni hal qilish uchun mutatsion jarayonlarni,ularni kelib chiqish 
sabablarini o’rganish muhim ahamiyat kasb etib kelmoqda. 
Bugungi kunda biz talaba yoshlarning oldimizda turgan asosiy vazifalardan biri 
yuqori malakali kadrlar bo’lib yetishish,shuningdek kasbimizni puxta 
egallash,chuqur bilimga ega bo’lish va bu asosida fan rivojiga munosib hissa 
qo’shishdir.Biologiyaning yangi yo’nalishi hisoblangan “Genetika “ning yuqori 
suratlar bilan rivojlanayotganligi ham mutatsion kasalliklarni oldini olish va 
davolash uchun bugungi kunda dasturi amal bo’lib xizmat qilib kelmoqda.
Asosiy maqsadimiz vatanimiz taraqiyoti va xalqimiz farovonligi ni yanada
yuksaltirishdir.Biz hayotda o’zini to’la oqlagan “Islohot- islohot uchun emas, 
avvalo inson uchun “degan tamoildan kelib chiqqan holda, ijtimoiy sohadagi
islohotlarni, xalqimizning hayot darajasi va sifatini yuksaltirish yo’lini davom
ettiramiz . Mustaqil vatanimizda ilm-fan yo’lida xzmat qilish har birimizning 
burchimizdir. O`zbеkiston Rеspublikasining “Ta’lim to`g`risida” gi Qonuni va 
“Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” yuksak umumiy madaniyatga, kasb–hunar 
ko`nikmalariga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, mantiqiy mushohada qilish hamda 
ijtimoiy hayotdagi muammolarning oqilona еchimlarini topish mahoratiga ega 
bo`lgan, istiqbol vazifalarini odilona baholay oladigan kadrlar yangi avlodini 
shakllantirish, shuningdеk, har tomonlama barkamol, ta’lim va kasb–hunar 
dasturlarini ongli ravishda mukammal o`zlashtirgan, mas’uliyatli fuqarolarni 
tarbiyalashni nazarda tutgan pеdagogik g`oyani ilgari suradi. 
Istiqlol tufayli o`zining mustaqil taraqqiyot yo`lidan borayotgan jamiyatimiz 
kun sayin dеmokratlashib, davlat, jamiyat va shaxs munosabatlari tobora ko`proq 

---

4 
mantiqiy mushohada qilish tamoyillariga asoslanmoqda. Ta’lim tizimi oldidagi 
davlat buyurtmasi O`zbеkiston Rеspublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning 
asosiy g`oyalarida o`z aksini topgan. 
Dastlab o'ylab topilganidek, genom loyihasidagi model organizmlarning roli 
keng ko'lamli ketma-ketlikni aniqlash usullarini sinab ko'rish va natijada olingan 
ketma-ketlik ma'lumotlarining yuqori o'tkazuvchanlik tahlillarini ishlab chiqish edi. 
Bu Drosophila Genom loyihasining ushbu maqsadlarga erishishdagi rolini baholash 
va ushbu klassik model organizmdagi genomik tahlilning hozirgi holatini ko'rib 
chiqish uchun qulay vaqt. Drosophila genomining evromatik qismi hozirda tayyor 
ketma-ketlik uchun jamiyat sifat standartlaridan oshib ketadi, garchi biz 
markazlashgan heterokromatin ketma-ketligi va tuzilishini aniqlashning dastlabki 
bosqichida bo'lsak-da, bu hech qanday genom uchun bajarilmagan qiyin vazifadir. 
Keng ko'lamli ifodalangan ketma-ketlik yorlig'i (EST) va qo'shimcha DNK (cDNK) 
ketma-ketligi ma'lumotlari yordamida biz genomdagi ko'pgina protein kodlovchi 
genlarning gen soni va umumiy gen tuzilishini oqilona aniq baholaymiz. Biz 
muqobil qo'shilish darajasiga yoki oqsillarni kodlamaydigan transkriptlarning soni 
va turlariga ishonchimiz komil emas. Bundan tashqari, ushbu dastlabki tahlillar 
natijasida aniqlangan genlarni tashkil etishning hayratlanarli murakkabligi metazoa 
genomlarining strukturaviy izohlari biroz vaqt davomida eksperimental 
ma'lumotlarga bog'liq bo'lishini aniq ko'rsatmoqda. Strukturaviy izohning 
maqsadlari aniq belgilanishi mumkin va bu vazifani osonlashtirish uchun ko'plab 
qiyosiy ketma-ketlik ma'lumotlari mavjud bo'ladi. Funktsional annotatsiya - 
kodlangan transkriptlar va oqsillarning biologik rollarini, ularning ifodasi va 
faoliyati qanday tartibga solinishini aniqlash - DNK ketma-ketligini aniqlash va 
izohlashdan ko'ra ko'proq tadqiqot hamjamiyatining a'zolarini jalb qiladigan yanada 
xilma-xil, ochiq ishdir. Garchi bu ishlarning aksariyati bir vaqtning o'zida bir yoki 
bir nechta genlar tomonidan amalga oshirilsa ham, ba'zilari tizimli, genomik 
yondashuvlar bilan amalga oshirilishi mumkin. 

---

5