Mavzu: Kompyuterlarning qanday asosiy sinflarini bilasiz?

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Komputer Arxitekturasi” fanidan

Mavzu: Kompyuterlarning qanday asosiy sinflarini bilasiz?
 
Amaliy ish 1

240-21 guruh



Bajardi: Abduvohobova Xonoyim
Tekshirdi: Yusupov Rustam




Toshkent 2023
Ha, men kompyuterlarning asosiy sinflarini bilaman. Kompyuterlar umumiy ravishda uch asosiy sinfga bo'linadi: boshqaruvchilar (mainframes), shaxsiy kompyuterlar (personal computers), va serverlar.

1. Boshqaruvchilar (mainframes): Boshqaruvchilar, katta va muhim ma'lumotlar bazalarini boshqarish uchun mo'ljallangan kompyuterlardir. Ular katta kompyuter markazlarida joylashgan, va ularning yechim xususiyatlari samaradorlik, xavfsizlik va kuchli xotira bo'lishidir. Boshqaruvchilar, qo'shimcha xavfsizlik va tanqislik talablari bilan birlashtirilgan va ko'p foydalanuvchilarining bir vaqtning o'zida ishlashini ta'minlaydi. Boshqaruvchilar, odatda tashqi tizimlarga (masalan, banklar, telekomunikatsiya kompaniyalari va hokazo) ma'lumotlar omborlash, ma'lumotlar analiz qilish va katta miqdorda ma'lumotlarni boshqarish uchun ishlatiladi.

2. Shaxsiy kompyuterlar (personal computers): Shaxsiy kompyuterlar, bir foydalanuvchining shaxsiy talablari va ko'rsatkichlari uchun mo'ljallangan kompyuterlardir. Ular odatda masofaviy ishlar, o'qish-yozish, veb-saytlarga kirish, multimediya ijro etish, o'yinlar o'ynash va hokazo uchun ishlatiladi. Shaxsiy kompyuterlar bir xususiy operatsion tizimga (masalan, Windows, macOS, Linux) ega bo'lishi mumkin va qo'shimcha qurilma va vositalarni ulash uchun portlarga (masalan, USB porti) ega bo'ladi.

3. Serverlar: Serverlar, xizmat ko'rsatish, ma'lumotlar omborlash, tarmoq ishini boshqarish va boshqa vazifalarni bajarish uchun mo'ljallangan kompyuterlardir. Ular odatda barcha tarmoq foydalanuvchilariga xizmat ko'rsatish uchun umumiy ma'lumotlarni omborlaydigan va qo'llab-quvvatlovchi tizimlar, veb-saytlar, elektron pochta serverlari va hokazo bo'lishi mumkin. Serverlar, sifatli xavfsizlik, ustunlik va muddati xotira, katta ishlab chiqarish kuchiga ega bo'lishi bilan ajralib turadi.

Bu sinflar faqat asosiy sinflardir va kompyuterlarning boshqa turdagi variantlari ham mavjud bo'lishi mumkin, masalan, superkompyuterlar, minikompyuterlar, planshetlar, smartfonlar, IoT (Internet of Things) qurilmalari va hokazo. Barcha kompyuterlar, maqsad va vazifalariga qarab turli xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin.

Kompyuterlar odatda ikkita asosiy sinfga bo'linadi: apparat va dasturiy ta'minot. Mana bu sinflar:

1. Statsionar kompyuterlar: Ish stoli kompyuterlari odatda stol ustiga joylashtiriladigan katta, kuchli kompyuterlardir. Bu kompyuterlar yuqori unumdorlikdagi protsessor, katta hajmdagi operativ xotira, katta xotira maydoni va turli ulanish portlari kabi xususiyatlarga ega. Ish stoli kompyuterlari odatda uyda va ofisda foydalanish uchun tanlanadi va katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlash, o'yin o'ynash va multimedia tahrirlash kabi intensiv vazifalar uchun javob beradi.

2. Noutbuklar: Noutbuklar ixcham va engil kompyuterlar bo'lib, ular ko'chma va foydalanish qulayligini ta'minlaydi. Noutbuklar ish stoli kompyuterlariga qaraganda unumdorligi va saqlash hajmi pastroq bo'lishi mumkin, ammo ular kundalik vazifalar uchun etarli quvvatni taklif qiladi. Noutbuklar sayohat paytida ishlash, uyda yoki ofisda ishlash yoki portativ kompyuterga muhtoj foydalanuvchilar uchun afzaldir.

3. Planshetlar: Planshetlar sensorli ekran orqali boshqariladigan portativ va engil kompyuterlardir. Planshetlar odatda kontentni iste'mol qilish, veb-sahifalarni ko'rish, elektron kitoblarni o'qish va unumdorlikni oshirish uchun engil vazifalar uchun ishlatiladi. Planshetlar noutbuklarga qaraganda kamroq ishlov berish quvvatiga ega bo'lishi mumkin, ammo ular portativlik va foydalanish qulayligini ta'minlaydi.

4. Serverlar: Serverlar tarmoqdagi boshqa kompyuterlarga xizmat ko'rsatadigan intensiv ishlov berish quvvatiga va saqlash sig'imiga ega kompyuterlardir. Serverlar veb-saytlar, ma'lumotlar bazalari, bulutli xizmatlar va tarmoq xotirasi kabi turli xil vazifalar uchun ishlatiladi. Serverlar odatda yuqori unumdorlik va uzluksiz ishlashni talab qiladigan ishlarda qo'llaniladi.

Ushbu to'rtta asosiy sinfdan tashqari, boshqa turdagi kompyuterlar ham mavjud, jumladan smartfonlar, aqlli soatlar, o'yin konsollari va o'rnatilgan tizimlar. Ushbu qurilmalar muayyan funktsiyalar uchun optimallashtirilgan va aniqroq foydalanish stsenariylari uchun mo'ljallangan.

Ha, men kompyuterlarning asosiy sinflarini bilaman. Kompyuterlar, umumiyatda uch asosiy sinfga bo'linadi:

1. Qo'llashga mo'ljallangan kompyuterlar (Personal Computers - PC): Bu sinfida odamlar tomonidan shaxsiy ishlar uchun ishlatiladigan kompyuterlar joylashadi. Ularning o'lchami va xususiyatlari foydalanuvchining talablari va istaklariga mos ravishda o'zgartirilishi mumkin.

2. Serverlar: Bu sinfida, tarmoq va tizimlar ustida ishlov berish uchun xizmat qiluvchi kompyuterlar joylashadi. Serverlar, ma'lumotlarni saqlash, taqsimlash va boshqarish uchun xizmat qiladi. Ularning kuchli xususiyatlari va o'lchamlari bilan, ularga bir nechta qurilmalar va qurilmalar to'plami bog'lanishi mumkin.

3. Embedded (qo'shimcha) kompyuterlar: Bu sinfida, boshqa tizimlarda yoki qurilmalarda joylashgan va mahalliy vazifalarni bajarish uchun ishlatiladigan kompyuterlar joylashadi. Masalan, smartfonlar, televideniylar, avtomobillar, elektr dasturlar va boshqalar embedded kompyuterlardan foydalanadi.

Bu sinflar o'rtasida, har bir sinfning o'ziga xos xususiyatlari va foydalanish sohasi mavjud bo'lishi mumkin.