Mavzu: Korporativ boshqaruv samaradorligi. Korporativ boshqaruvning mohiyati

Kompaniya boshqaruvida “Korporativ boshqaruv”ni samaradorligi
O’tgan asrni 30-yillarning boshlarida mulkdorlar o'z faoliyat doirasini kengaytira boshladilar va ular ijro etuvchi funktsiyalarni boshqalarga topshirishga majbur bo'ldilar. Yollangan yuqori lavozimli rahbarlarga nafaqat joriy, balki strategik masalalar bo'yicha ham qaror qabul qilish huquqi ishonib topshirildi. Bu sodir bo'lishi bilanoq, menejerlar va aktsiyadorlar o'rtasidagi manfaatlar to'qnashuvi aniq bo'ldi. Aktsiyadorlar kapitallashuvning o'sishiga muhtoj edi, top-menejerlarga esa mustahkam maqom, yuqori maosh va bonuslar kerak edi. Korporativ boshqaruv tarixi - bu asosiy partiyalar manfaatlari o'rtasidagi qarama-qarshilik tarixi.
Aksiyadorlar manfaatlari o'rtasidagi tafovutda o'ynab, top-menejerlar korporatsiya ustidan nazoratni o'z qo'llarida jamladilar. Korporativ boshqaruv tarixidagi birinchi bosqich – mulk huquqi va uni boshqarishning bir qo‘lda to‘planishi shu bilan yakunlandi. Ikkinchi bosqich boshlandi - kuchli boshqaruv va zaif egasi bo'lgan korporativ tizim. Menejerlar aksiyadorlarning rolini minimal darajaga tushirib, korxonalarning amalda suveren egalariga aylanishdi. Korporativ boshqaruv tizimi - bu xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning mulkdorlari, menejerlari va boshqa manfaatdor tomonlari o'rtasidagi munosabatlarning tamoyillari va qoidalari.
Korporativ boshqaruvning asosiy elementlari quyidagilardan iborat:
Axborotning ochiqligi yoki oshkor etilishi;
- direktorlar kengashi va taftish komissiyasining tarkibi va vazifalari;
- tashqi va ichki auditorlar bilan o'zaro hamkorlik.
Korporativ boshqaruv tamoyillari xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatini tartibga soluvchi organlar to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida, o‘zini-o‘zi tartibga soluvchi tashkilotlarning standartlarida, korporativ boshqaruv kodeksida belgilanishi mumkin. Oxirgi hujjat eng keng tarqalgan, chunki har bir tashkilot uni o'zi uchun ishlab chiqishi mumkin.
Korporativ boshqaruv kodeksi korporativ boshqaruv tizimining asosiy elementlariga oid tamoyillar va qoidalar majmuidir. Korporativ boshqaruv tamoyillari eng rivojlangan mamlakatlar AQSH, Buyuk Britaniya, Fransiya va JAR hisoblanadi.Ichki nazorat tushunchasi doimo rivojlanib bormoqda. Ichki nazoratning ko'plab ta'riflari mavjud, ammo nazoratning maqsad va vazifalarini aniq belgilash nazoratning o'zi ta'rifidan ko'ra muhimroqdir.
XX asr boshlarida. ichki nazorat deganda vakolatlarni ajratish, kadrlar almashinuvi va hisob tahlilidan foydalanish tushunilgan; o'rtada - aktivlarning saqlanishini ta'minlash, buxgalteriya hisobi ma'lumotlarining ishonchliligini tekshirish, faoliyat samaradorligini oshirish, korxonaning belgilangan siyosati va tartiblariga rioya qilishga qaratilgan harakatlarni tashkil etish va muvofiqlashtirish; XX asr oxiri - XXI asr boshlarida. - butun kompaniya faoliyatini baholash, xavflarni va ularni kamaytirish usullarini aniqlash va tahlil qilish.
Ishonchli moliyaviy (buxgalteriya) hisobotlarini shakllantirish nuqtai nazaridan ichki nazorat deganda kompaniya aktivlarining saqlanishi va buxgalteriya hisobining ishonchliligini ta'minlash bo'yicha tuzilma, siyosat, rejalar va tartiblar tushuniladi, bu quyidagilarga etarlicha ishonch hosil qiladi:
Tadbirkorlik operatsiyalari tegishli darajadagi menejerlar tomonidan ruxsat etiladi (ruxsatlanadi);
-xo‘jalik operatsiyalari buxgalteriya hisobi standartlariga muvofiq hisobotda o‘z vaqtida va to‘g‘ri aks ettirilishi;
- kirish: korxona aktivlariga faqat tegishli ruxsatnoma (ruxsatnoma) asosida beriladi;
- aktivlarning jismoniy mavjudligi davriy ravishda buxgalteriya hisobi registrlari bilan tekshiriladi.
Shunday qilib, ichki nazorat, bir tomondan, tashkilotning maqsad va vazifalariga erishishga qaratilgan jarayon bo'lsa, ikkinchi tomondan, butun korxona faoliyatini rejalashtirish, tashkil etish va nazorat qilish natijasidir. bu.
Ichki nazorat haqida gapirganda, quyidagilarni bilish muhimdir:
Ichki nazorat faqat aniq maqsadlarga erishishga qaratilgan bo'lsa foydali bo'ladi;
- nazorat natijalarini baholashdan oldin u qanday maqsadlarga qaratilganligini tushunish kerak;
- Haddan tashqari nazorat korxona uchun uning etishmasligi kabi yomon bo'lishi mumkin.
Nazoratning maqsadlari uning natijalari bilan mos keladi, birinchi navbatda, quyidagilar:
Axborotning ishonchliligi va to'liqligi;
- tashkilotning siyosati, rejalari va amaldagi qonun hujjatlariga muvofiqligi;
- aktivlarning saqlanishini ta'minlash;
- resurslardan tejamkor va samarali foydalanish;
- tashkilot oldiga qo'yilgan maqsad va vazifalarga erishish.