Mavzu; korrupsiya shakllarining genezisi va uning evolutsiyasi. Korrupsiya shakllari va sabablari jahon tajribasida korrupsiyaga qarshi kurash mehanizmi

Iqtisodiy faoliyatni tartibga solish. Xo‘jalik faoliyati mexanizmlarini lisenziyalash va tartibga solish korxonalarga mansabdor shaxslarning “imtiyozli rejim”dan o‘z maqsadlarida foydalanish imkoniyatini yaratadi. Natijada, “foyda”ni davlat amaldorlari bilan bo‘lishish mumkin, ular o‘z navbatida lisenziya berish yoki savdo-sotiqni himoya qilishni o‘z zimmalariga oladilar. Bugungi kunda O‘zbekistonda 355 turdagi faoliyat turlari mavjud bo‘lib, ularni amalga oshirish uchun tegishli lisenziya talab etiladi. Bundan tashqari, faoliyatning 140 turi turli davlat organlari tomonidan taqdim etiladigan ruxsat beruvchi hujjatlar bilan tartibga solinadi.

• Iqtisodiy faoliyatni tartibga solish. Xo‘jalik faoliyati mexanizmlarini lisenziyalash va tartibga solish korxonalarga mansabdor shaxslarning “imtiyozli rejim”dan o‘z maqsadlarida foydalanish imkoniyatini yaratadi. Natijada, “foyda”ni davlat amaldorlari bilan bo‘lishish mumkin, ular o‘z navbatida lisenziya berish yoki savdo-sotiqni himoya qilishni o‘z zimmalariga oladilar. Bugungi kunda O‘zbekistonda 355 turdagi faoliyat turlari mavjud bo‘lib, ularni amalga oshirish uchun tegishli lisenziya talab etiladi. Bundan tashqari, faoliyatning 140 turi turli davlat organlari tomonidan taqdim etiladigan ruxsat beruvchi hujjatlar bilan tartibga solinadi.
• Shu bilan birga, Davlat xizmatlari markazida va Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalida murojaat etuvchilar atigi 23 ta lisenziya va ruxsatnoma olish uchun murojaat qilishlari mumkin. Qolgan 475 lisenziya va ruxsatnomalarni olish uchun ular tegishli davlat tashkilotlariga murojaat qilishlari kerak, bu qo‘shimcha xarajatlar, mablag‘lar va vaqtni talab qiladi. “Buyuk kelajak” ekspertlari tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, so‘rovda qatnashgan tadbirkorlarning 30 foizi lisenziyalar va ruxsatnomalarni ro‘yxatdan o‘tkazish ular duch kelgan 10 ta asosiy muammolardan biri ekanligini ko‘rsatgan.

O‘zbekistonda aniqlangan korrupsion huquqbuzarliklar davlat korxonalari va muassasalari, ichki ishlar organlari va banklar eng korrupsiyalashgan sohalar ekanligidan dalolat beradi. Ushbu joylarning aksariyati aholi tomonidan so‘rov davomida aniqlangan joylarga to‘g‘ri keladi. Shu bilan birga, mansabdor shaxslar tomonidan 2013 yildan 2017 yilgacha sodir etilgan korrupsiyaga oid jinoyatlar 43 foizga kamaygan, aynan prokuratura organlari tomonidan 2015 yildan 2017 yilgacha turli korrupsion jinoyatlar uchun 14 171 shaxsga (2015 yil – 6853, 2016 yil – 4524, 2017 yil – 2794) qarshi 8572 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan (2015 yil – 3778, 2016 yil – 2860, 2017 – 1934).

• O‘zbekistonda aniqlangan korrupsion huquqbuzarliklar davlat korxonalari va muassasalari, ichki ishlar organlari va banklar eng korrupsiyalashgan sohalar ekanligidan dalolat beradi. Ushbu joylarning aksariyati aholi tomonidan so‘rov davomida aniqlangan joylarga to‘g‘ri keladi. Shu bilan birga, mansabdor shaxslar tomonidan 2013 yildan 2017 yilgacha sodir etilgan korrupsiyaga oid jinoyatlar 43 foizga kamaygan, aynan prokuratura organlari tomonidan 2015 yildan 2017 yilgacha turli korrupsion jinoyatlar uchun 14 171 shaxsga (2015 yil – 6853, 2016 yil – 4524, 2017 yil – 2794) qarshi 8572 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan (2015 yil – 3778, 2016 yil – 2860, 2017 – 1934).