Mavzu: korxona foydasi va uning hajmiga taʼsir etuvchi omillar mundarija: kirish

MAVZU: KORXONA FOYDASI VA UNING HAJMIGA TAʼSIR ETUVCHI OMILLAR
MUNDARIJA:
KIRISH……………………………………………………………………………2
1.ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI TUSHUNCHASI VA UNING TARKIBI……………………………………………………………….…………5
2.QISQA VA UZOQ DAVRDA ISHLAB CHIQARISH HARAJATLARINING O‘ZGARISH TAMOYILLARI………………...……11
3.KORXONA FOYDASI VA UNING TAQSIMLANISHI…………………...13
4.KORXONANING FOYDASINI MOLIYAVIY HISOBOTLARDA AKS ETTIRILISHI…………………………………………………………………....21
5. KOMPANIYA DAROMADLARI…………………………………………...23
XULOSA………………………………………………………………………....35
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI………………………….36


Kirish
Faoliyatni tavsiflovchi eng muhim ko'rsatkichlar sanoat korxonasi Bozor munosabatlari sharoitida foyda va rentabellik mavjud.
Foyda - korxonalarning iqtisodiy faoliyatini rejalashtirish va baholashning asosiy moliyaviy ko'rsatkichlaridan biridir. Foyda, korxonalar hisobidan, korxonalarning ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi bo'yicha chora-tadbirlar, xodimlarning ish haqi jamg'armasining oshishi.
Ichida zamonaviy sharoitlar Tadbirkorlik faoliyatining maqsadi daromad olishdir. Foyda korxonaning moliyaviy resurslarining asosiy manbai hisoblanadi. Uning qadriyati iqtisodiy rivojlanish istiqbollarini, iqtisodiy faoliyat hajmini oshirishga imkonini aniqlaydi. Foyda tadbirkorlar va ishtirokchilarning turli tomonlaridagi turli partiyalarni takomillashtirishda xo'jalik faoliyatidagi manfaatlarini yaratadi. Foyda mezon sifatida xizmat qiladi iqtisodiy samaradorlik Iqtisodiy faoliyat, korxonaning barcha turdagi korxonalardan foydalanish samaradorligini hisoblashda asosiy shaxs. Va nihoyat, foyda barcha darajadagi byudjetlarning daromadini shakllantirishning muhim manbai bo'lib, uning bir qismi korxonalardan soliq shaklida olib qo'yiladi.
Zamonaviy sharoitda daromadlarni shakllantirish va taqsimlash mavzusi juda muhim ahamiyatga ega, chunki korxona moliyaviy barqarorligi bunga bog'liq. Foyda - bu byudjetni shakllantirish manbai, mahsulotlarning imkoniyatlaridan foydalanishga rag'batlantiradi.
Shuning uchun, menejerlar va moliyaviy menejerlar tomonidan korxona daromadlarini shakllantirish va taqsimlashni samarali boshqarish usullari bo'yicha menejerlar va moliyaviy menejerlar egallashmoqda. O'z vaqtida va qarorlarning sifati uchun javobgarlik sezilarli darajada oshib bormoqda. Rolning ko'tarilishi marketing tadqiqotlariTovarlar va xizmatlar bozorining ehtiyojlari dinamikasini o'rganishga imkon beradi.
Hozirgi vaqtda har qanday korxonaning tadbirkorlik faoliyatining asosiy maqsadi foyda olishdir. Shu bilan birga, bozor raqobati sharoitida har bir kompaniya nafaqat zararlarni qoplash va kompaniyani ushlab turishi, balki uning rivojlanishini ta'minlash imkoniyatiga ega bo'lish uchun o'z daromadlarini maksimal darajada oshirishga intilishi kerak. Bundan tashqari, foyda nafaqat tashkilotning xo'jalik ichidagi ehtiyojlarini qondirish manbai, balki soliqlarni to'lash orqali har xil darajadagi byudjetlar daromadlarini shakllantirishda ham katta rol o'ynaydi. Foyda kompaniya faoliyatining asosiy ko'rsatkichidir. Faoliyatingizning ijobiy natijasiga erishish uchun , ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, uning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga ko'maklashish , korxona foydani shakllantirishning asosiy manbalarini, uni rejalashtirish va taqsimlash usullarini bilishi kerak.
Mahsulot tannarxi korxona yoki ishlab chiqarish birlashmasi moliya-xo‘jalik faoliyatining hamma tomonlarini aks ettiruvchi ko‘rsatkichdir.
Hozirgi vaqtda ishlab chiqarish tizimida birlashma va korxonalar faoliyatini baholashda foyda asosiy iqtisodiy ko‘rsatkich qilib olingan. Ammo bu mahsulot tannarxi ko‘rsatkichining ahamiyatini kamaytiradi, degan gap emas. Korxonalarning ishlab chiqarish-moliya rejasini tuzishda mahsulot tannarxi iqtisodiy ko‘rsatkichiga alohida ahamiyat beriladi.
Korxonalarda mahsulot tannarxini pasaytirishga qaratilgan e’tibor, muhim ustivor vazifani hal qilishda ishlab chiqarish resurslarini to‘g‘ri sarflash, belgilangan sarflash normativlariga rioya qilish, iqtisod qilish tartibini amalda keng qo‘llash lozim. Shuning uchun hozirgi sharoitda ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olish va mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishni to‘g‘ri tashkil qilishga katta ahamiyat berilmoqda.
Bugungi kunda korxonalar foydasini shakllanish jarayoni va uning taqsimlanishi har bir birlashmada ishlab chiqarish hisobi va tannarxni to‘g‘ri tashkil qilishning imkoniyatlarini shakllantirgan holda quyidagilarni o‘z ichiga oladi: avvaldan ishlab chiqilgan va tasdiqlangan texnologiya rejasining mavjudligi, zamonaviy ishlab chiqarish talablariga muvofiq ishlab chiqarish xarajatlari me’yorining mavjud bo‘lishi, ombor xo‘jaligining to‘g‘ri tashkil qilinishi va ishlab chiqarish zarur o‘lchov asboblari va moslamalar bilan ta’minlangan bo‘lishi, ishlab chiqarish xarajatlarining analitik schoti, kalkulyatsiya ob’ektlari hamda kalkulyatsiya birligini aniqlash, kalkulyatsiya moddalari, kompleks xarajatlar moddalari nomenklaturasini ishlab chiqish, kompleks xarajat moddalarini kalkulyatsiya ob’ektlari o‘rtasida taqsimlash usulini tanlash muhim hisoblanadi.Ushbu holat mamlakatimiz hududida mahalliylashtirish dasturini jadallashtirishda eng muhim ustuvor vazifalarni belgilaydi. Bu haqida O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov mamlakatimizni 2014 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2015 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasida quyidagicha to‘xtalib o‘tdilar: «Mahalliylashtirish dasturlarini amalga oshirish borasida to‘plagan tajribamiz bizning tashqi omillarga bog‘liqligimizni kamaytirish, ichki talabni shakllantirish va bozorlarimizni zarur iste’mol tovarlari hamda butlovchi mahsulotlar bilan to‘ldirish, tashkil etilgan ishlab chiqarish quvvatlarining to‘liq faoliyat ko‘rsatishini ta’minlash, valyuta resurslarini tejash va ulardan oqilona foydalanish, aholi bandligini ta’minlash bo‘yicha muhim rol o‘ynashini amalda tasdiqlamoqda»1. Bu borda amalga oshirilayotgan islohotlar samaradorligini oshirishda korxonalarda xarajatlarni hisobga, xarajatlarni to‘liq va ishonchli aks ettirish korxona foydasi, uning taqsimlanishi va ishlatilishini aniq maqsadga yo‘naltirish dolzarb vazifalardan biri ekanligidan dalolat beradi.