Mavzu: Korxonalarda ichki moliyaviy nazoratni tashkil etish reja

Ichki moliyaviy nazoratni takomillashtirish yo’nalishlari

Ichki nazorat tizimini tekshirishning ahamiyati shundan iboratki, auditorlik tashkiloti tomonidan bajariladigan ishlar hajmi, shuningdek, tekshiruv muddatlari va qiymati aynan mana shunga bog’liq. SHu boisdan, ushbu masalani batafsilroq ko’rib chiqish zarur. Mijoz-korxona ma’muriyati samarali ichki nazorat tizimini ishlab chiqishda quyidagilarni e’tiborga olishi lozim :

• 
  korxona mulklari va hujjatlarining saqlanishi;
  
• 
  bosh-qaruv uchun ishonarli ma’lumot olish;
  
• 
  ishlab chiqarish samaradorligini oshirish;
  
• 
  qonun hujjatlari talablari va hisob siyosatining qoidalariga rioya qilinishi.
  

Ichki nazorat tizimining tashkil etilishi va faoliyat ko’rsatishi quyidagi qoidaga asoslaniladi: ichki nazorat tizimi uchun qilinadigan jami xarajatlar uning bo’shligi sababli mazkur davrda kutilayotgan zararlar miqdoridan oshmasligi lozim.
Ichki nazorat tizimini o’rganishda quyidagi asosiy tamoyilga tayaniladi:

• 
  Ichki nazorat tizimining tashkil etilishi va faoliyat ko’rsatishi uchun ma’muriyat javobgarligi;
  
• 
  Ichki nazorat tizimi to’liq bo’lmasayam moliyaviy hisobotning yetarli darajadagi haqqoniyligi va ishonchliligiga ishonch hosil qilishi.
  
• 
  Mavjud cheklashlar: agar ichki nazorat tizimi, uning ishlab chiqarish va amalda qo’llanish hususiyatlari hisobga olinmasa, uni samarali deb tan olish mumkin emas;
  
• 
  Axborotni ishlash uslubi: ichki nazorat tizimi axborotlar qo’lda ishlanganida ham, kompyuterda ishlanganida ham, samarali ishlov berishni ta’minlashi lozim.
  

Ichki moliyaviy nazorat to'g'risidagi Ushbu Nizom (bundan buyon matnda - Nizom) Respublikasining amaldagi qonun hujjatlariga, Korporativ boshqaruv kodeksiga va jamiyat Ustaviga muvofiq ishlab chiqilgan bo’lib, «Mulk-Sarmoya Brokerlik uyi» AJ (bundan buyon matnda - Jamiyat) faoliyatining samaradorligi va korporativ boshqaruv tizimini yaxshilash uchun komissiya yig'ilishi tomonidan tomonidan tasdiqlangan. Ushbu nizom jamiyat ichki nazorat tizimining vazifalari, uning faoliyat tamoyillari, shuningdek, Korxona organlari va ichki nazorat uchun mas'ul shaxslarning javobgarligini belgilaydi.
Ichki moliyaviy nazorat - Korxonaning xatarlarini boshqarish, nazorat qilish va korporativ boshqaruv samaradorligini oshirishda Korxonaning quyidagi faoliyatlariga qurilgan va qaratilgan doimiy faoliyat jarayonidir:
- samaradorlik, foyda va aktivlarni himoya qilish darajasini o'z ichiga olgan faoliyat samaradorligi;
- moliyaviy hisobotlarning ishonchliligi va ishonchliligi;
- Korxonaning faoliyatini tartibga soluvchi qonunchilik va huquqiy me'yorlarga rioya qilish.
Ichki nazoratning asosiy maqsadi barcha aktsiyadorlar, shu jumladan, minoritar aktsionerlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilishdir.
Ichki moliyaviy nazorat tezkor ravishda quyidagi masalalarni hal qilishga qaratilgan:

• 
  Korxonaning asosiy faoliyatini amalga oshirish jarayonida amaldagi qonunchilik va ichki hujjatlari talablariga rioya qilish;
  
• 
  Korxonaning o'rta muddatli va uzoq muddatli strategiyasini, biznes-rejalarini amalga oshirish;
  
• 
  Korxonaning buxgalteriya hujjatlari, moliyaviy hisobotlari va boshqaruv ma'lumotlarining to'liqligi va ishonchliligi;
  
• 
  Korxonaning faoliyatida ularning paydo bo'lishi vaqtida xatarlarni identifikatsiya qilish, aniqlash va tahlil qilish;
  
• 
  Korxonaning faoliyatida rejalashtirish va tavakkalchilikni boshqarish, shu jumladan o'z vaqtida va tegishli risklarni boshqarish bo'yicha qarorlar qabul qilish;
  
• 
  Korxonaning yaxshi obro'sini yaratish va uni ta'minlash ijro etuvchi hokimiyat organi, kuzatuv kengashi va nazorat komissiyasining a'zolariga haq to'lash va kompensatsiya to'lovlarining shaffofligi va haqqoniyligi, shu jumladan uning miqdorini shaffofligini ta’minlash.
  

Korxona ichki moliyaviy nazorat tizimi quyidagi printsiplarga asoslanadi:

• 
  To’gri faoliyat - ichki nazorat tizimining doimiy va to'g'ri faoliyat zudlik norma har qanday chetga aniqlash va kelajakda sodir ularni oldini olish uchun imkon beradi;
  
• 
  ichki nazorat tizimining barcha ishtirokchilar javobgarlik - har bir shaxs tomonidan nazorat qilish vazifalarini bajarish sifatini ichki nazorat tizimining boshqa a'zosi tomonidan nazorat qilinadi;
  
• 
  vazifalarini ajratish - Kompaniya nazorat funktsiyalari takrorlanishini oldini olish uchun intiladi va shu shaxs muayyan aktivlar bilan operatsiyalar tasdiqlash bilan bog'liq vazifalarni birlashtiradi emas, shuning uchun bu vazifalar xodimlari o'rtasida taqsimlanadi kerak
  
• 
  aktivlar xavfsizligini ta'minlash va ularning inventarizatsiya qilinishini ta'minlashni hisobga olgan holda;
  
• 
  Operatsiyalarni tegishli tarzda tasdiqlash va tasdiqlash - Kompaniya o'z vakolatlari doirasida vakolatli shaxslar tomonidan barcha moliyaviy va iqtisodiy bitimni tasdiqlash tartibini belgilashga intiladi;
  
• 
  Korxonada ishlaydigan ichki nazorat sub'ektlarining nazorat funktsiyalarini to'g'ri bajarishi uchun javobgarligi;
  
• 
  Korxonaning barcha bo'linmalarining aniq o'zaro ta'siri asosida ichki nazoratni amalga oshirish;
  
• 
  uzluksiz rivojlanish va takomillashtirish - Kompaniya ichki nazorat tizimining moslashuvchan moslashuvini ta'minlash uchun shart-sharoitlarni yaratishga intiladi, shuning uchun u yangi vazifalarni hal qilish, tizimning o'zini kengaytirish va takomillashtirish zaruriyatini hisobga olgan holda muvofiqlashtirishi mumkin;
  
• 
  O'zgarishlar bo'yicha hisobotlarni o'z vaqtida topshirish - Kompaniya tegishli axborotni chetga olishni rad etish to'g'risida qaror qabul qilishga vakolatli shaxslarga o'tkazish uchun qisqa vaqtni belgilab qo'ydi;
  
• 
  Korxonananing nazorat yo'nalishi belgilanadigan faoliyat sohalarining
  

ustuvorligi - ichki nazorat tizimining strategik yo'nalishlari, agar ular faoliyatining samaradorligi (xarajat-foyda nisbati)ni o'lchash qiyin bo'lsa ham, ajratiladi.