Mavzu: Korxonalarda iqtisodiy munosabatlar tizimi tashkil etish shartlari reja: Kirish

Korxona iqtisodiy munosabatlar tizimi

Mamlakatlar, kompaniyalar yoki korporatsiyalar o'rtasidagi iqtisodiy xarakterdagi munosabatlar odatda Korxona iqtisodiy munosabatlar (qisqartirilgan MEO) deb nomlanadi.
Korxona iqtisodiy munosabatlar, boshqalar kabi, o'ziga xos sub'ektlarga ega. Bunday holda, bunday mavzular:

• 
  mustaqil davlatlar va qaram hududlar, shuningdek ularning alohida qismlari;
  
• 
  TMKlar (transmilliy korporatsiyalar);
  
• 
  Korxona bank muassasalari;
  
• 
  alohida yirik kompaniyalar;
  
• 
  Korxona tashkilotlar va bloklar (shu jumladan moliyalashtirish va nazorat qilish).
  

Korxona iqtisodiy munosabatlarning asosiy shakllari

MEO ning asosiy shakllariga quyidagilar kiradi:

• 
  Korxona savdo;
  
• 
  valyuta-kredit (yoki iqtisodiy) munosabatlar;
  
• 
  Korxona sanoat kooperatsiyasi;
  
• 
  pul va mehnat resurslarining harakati (ko'chishi);
  
• 
  Korxona ilmiy-texnik hamkorlik;
  
• 
  Korxona turizm va boshqalar.
  

Korxona iqtisodiy munosabatlarning ushbu barcha shakllari jahon iqtisodiyoti uchun roli va ahamiyati jihatidan bir xil emas. Demak, zamonaviy sharoitda etakchilikni valyuta va kredit munosabatlari olib boradi.
«Korxona iqtisodiyoti» - aholi va xalq xo’jaligi uchun zarur bo’lgan mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat ko’rsatishning ijtimoiy-iqtisodiy va ma’muriy-xo’jalik mexanizmlarini o’rganuvchi va ochib beruvchi fandir. U tabiat va jamiyatning muayyan ishlab chiqarish sharoitlarida rivojlanishining obektiv qonunlari namoyon bo’lishi va amal qilishiga, shuningdek, korxonalar faoliyatiga bevosita va bilvosita ta’sir ko’rsatuvchi davlat miqyosida qabul qilinuvchi qoida, normativ va qonun hujjatlariga tayanadi.


Xulosa
Iqtisodiyot - bu odamlar jamiyati, muayyan, cheklangan resurslardan foydalanib, kerakli mahsulot yoki xizmatlarni ishlab chiqish, odamlar guruhlari o'rtasida taqsimotiga aytiladi.
«Korxona iqtisodiyoti» - iqtisodiy fanlarning tarkibiy qismi bo'lib, bozor strukturalari faoliyatining amaliy shakllari va nazariy asoslari hamda iqtisodiy faoliyat subyektlarining o'zaro aloqalari mexanizmini o'rganishga qaratilgan.
Korxona iqtisodiyoti - har qanday yuqorida keltirilgan vazifalarning ayrim korxona chegarasida hal ctilishi haqidagi fan.
“Korxona iqtisodiyoti” fan sifatida zamonaviy mutaxassisga o'z sohasining bilimdoni bo'lishga, ishlab chiqarishdagi ahvolning o’zgarishigab tez moslashishi, qat'iy belgilangan maqsadga ega bo'lishi va eng asosiysi, zamonaviy korxonalarning xo'jalik mexanizmini bilishiga ko'maklashadi.
“Korxona iqtisodiyoti” fan sifatida tashkilotchilik malakasidan tashqari tadbirkorlik ruhini, bozor va raqobatchilik qonunlari haqidagi lulimlarni singdiradi hamda korxona hayotida eng samarali qarorlar iinhiil qilinishiga xizmat qiladi. Korxona iqtisodiyoti» kichik, o'rta va yirik korxonalar o'rtasidagi laiqlarni, kichik va o'rta korxonalarning yirik korxonalarga nisbatan moslashuvchanligi va raqobatbardoshligini hamda uiarning bozor tnhiblariga tezroq javob berishlarini ko'rsatadi. «Korxona iqtisodiyoti» muayyan iqtisodiy fan sifatida korxonalarni alohida, atrofdagi voqelikdan ajratgan holda emas, balki jamiyat luiyotidagi barcha iqtisodiy hodisa va jarayonlar ishtirokida butun iqtisodiy tizimda o'rganadi. Shu sababli mazkur fanning muhim belgisi sifatida korxonalarning raqobatga asoslangan bozor munosabatlari sharoitlaridagi faoliyati hamda bo'lajak mutaxassislarga bozor va laqobat qonunlarini o'rgatishini ko'rsatish mumkin. «Korxona iqtisodiyoti» maqsadli vazifa sifatida xo'jalik yurituvchi ubyektlarning ta'lim darajasini oshirishni ko'zda tutsada, muayyan korxonalarda yuzaga kelayotgan ahvol uchun javobgarlikni o'z zimmasiga olmaydi. Mazkur o'quv kursi korxona hayotida ro'y berishi mumkin bo'lgan iqtisodiy hodisa va jarayonlarni umumlashtiradi va ochib beradi. Korxona - iqtisodiyotning asosiy bo'g'ini. Bozor munosabatlari sharoitlarida iqtisodiy faoliyatning asosiy og'irligi turli xil mahsulot ishlab chiqaruvchi, xizmat ko'rsatuvchi hamda malakaii kadrlar mujassamlanib, resurslarning turli xillaridan foydalaniluvchi korxonalar /immasiga yuklatilgan. Korxona iqtisodiyoti kursini o'rganish predmeti - korxonaning tijorat tashkiloti sifatidagi mohiyati asosiy ishlab chiqarish fondlari, aylanma mablag'lari, ishchi kuchi, investitsiyalarning o'zaro bog'lanishi, o'zaro harakati va ulardan foydalanishni yaxshilash yo'llarini o'rganadi.